Dünyada yaklaşık 68 milyon hasta ve 1.5 milyondan fazla mevtle kendini gösteren Covid-19 pandemisi sürat kesmiyor. Pekala yeni coronavirüs neden bu kadar güçlü? Bir teneffüs virüsü olmasına karşın, yalnızca akciğerlerde tesir gösteren başka teneffüs virüslerinden farklı olarak bütün organlarda tutulum yapmayı nasıl başarabiliyor? İşte Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin’in bu sorulara verdiği yanıtlar…
Prof. Dr. Barbaros Çetin
KANI PIHTILAŞTIRIYOR
– Araştırmalar, yeni tip coronavirüsün hücrelere girmek için kullandığı başak proteininin ‘Furin’ ismi verilen bir bölgeye sahip olduğunu ortaya koymuştur. Bu durum çok kıymetli, zira ‘Furin’ akciğerler, karaciğer ve ince bağırsaklar da olmak üzere birçok insan dokusunda bulunur. Bu da virüsün birden fazla organa saldırma potansiyeline sahip olduğu manasına gelir. Yeni tip coronavirüsle tıpkı cins SARS ve öbür coronavirüsler, furin aktivasyon sitelerine sahip değiller.
– COVID-19’dan ölenlerin akciğerlerinin domuz gribinden ölenlerin dokuz katı pıhtı ile kaplı olduğu görüldü. Hasebiyle virüsün damar içerisindeki epitel dokulara saldırarak kanın pıhtılaşmasına neden olduğu, pıhtılaşan kanın beyinde, kalpte ve böbreklerde hasara yol açarak vefata sebep verdiği belirlendi.
FARKLI KRONİK HASTALIKLAR TETİKLENEBİLİR
– Yeni tip coronavirüs farklı bağışıklık sistemi yapılarına sahip insanlarda farklı mutasyonlara, farklı süratlerde ve farklı kalıcılıklarla ulaşabilir. Bu virüsün virülansını hiç kaybetmeme mümkünlüğü da var. Yani uzun yıllar yok olmayabilir! Umarım bu gerçekleşmez. Covid-19’un şu ana kadar gördüğümüz semptomlarının hepsi akut semptomlardır. Son araştırmaların virüsün bedenden büsbütün atılmadığı da düşünüldüğünde, uzun vadede çok farklı kronik hastalıklar geliştiren kalabalık bir kitleyle de karşılaşabiliriz. Geçen 10 ay içindeki bilimsel tespitlere nazaran Covid-19 artık kronik hastalık haline dönüşmüştür.
SARS’TAN DAHA BULAŞICI
– Bilimsel deneyler, SARS-CoV-2’nin başak proteinin, anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) olarak bilinen insan hücreleri üzerindeki bir reseptöre, SARS virüsündeki başak proteininden 10-1000 kat daha sıkı bağlandığını göstermiştir.
– Yeni tip coronavirüs çok sıkı bağlandığı için çok az sayıda bile enfeksiyonu başlatıyor. Hem üst hem de alt teneffüs yollarını enfekte ediyor. Enfeksiyon ilerledikçe, akciğerler meyyit hücreler ve sıvı ile tıkanıyor. Bu yüzden nefes alma zorlaşıyor. Bu sırada bağışıklık sistemi hücreleri virüse saldırırken iltihap ve ateşe neden oluyor. Bağışıklık sisteminin çok çalışması sonucu çok fazla sitokinin salgılanmasına (Sitokin fırtınası) neden olduğundan, bu durum birçok organa virüsten daha çok ziyan veriyor. Ayrıyeten, “Bradikinin fırtınası” da Covid-19’un ölümcül tesirlerinden de son olarak sorumlu tutuluyor.
Sözcü
