ZEKİ MÜREN KİMDİR?
Zeki Müren 6 Aralık 1931 yılında Bursa Tophane’de, Üsküp’den Bursa’ya göç eden bir ailenin tek çocuğu olarak doğmuştur. Ortaokulu bitirene dek Bursa’da yaşamıştır. Babası Kaya Beyefendi ve annesi Hayriye hanımdır. Zeki Müren ilkokul yıllarında zayıf ve çelimsiz bir çocuktur. İlkokulu Osmangazi İlkokulunda başlamış daha sonra Tophane İlkokulu ve Akıncı ilkokullarında devam etmiştir. Zeki Müren’in müzik yeteneği ona ilkokul yıllarında müzikli müsamerelerde oynama fırsatı tanımıştır. Aldığı birinci rol bir müsamerede oynadığı çoban rolüdür. Zeki Müren’in müzik yeteneğini öğretmenlerinin dışında babası da farkına varmış ve onu bu bahiste desteklemiştir.
ZEKİ MÜREN’İN EĞİTİM HAYATI
Bursa’ da ilkokulu bitirdikten sonra tekrar Bursa’ da bulunan Tahtakale ortaokulunda tahsiline devam etmiştir. Ortaokul bittiğinde babası Kaya Bey’in de onayını alarak, İstanbul’ da bulunan Boğaziçi Lisesine geçiş yapmıştır. Boğaziçi Lisesini birincilik ile bitirerek mezun olan Zeki Müren, olgunluk imtihanını da yüksek puanlarla kazanmış şimdiki ismiyle Mimar Sinan Üniversitesi hoş sanatlara başlamıştır. Hoş sanatlarda yüksek süsleme kısmından mezun olduktan sonra da bu alanda desen çalışmaları yapmaya devam etmiştir.
ZEKİ MÜREN’İN MÜZİK MESLEĞI
Zeki Müren’in müziğe duyduğu ilgi ve babasının teşvikiyle Bursa’ da Tamburi sanatkarı İzzet Gerçeker’den adap ve solfej dersleri, Boğaziçi lisesinde okurken sinema direktörü ve müellif Arşavir, Alyanak’ın babası AgoposKrikor ve udi Krikor hocaların dersleriyle devam eder. Zeki Müren Şerif İçli, Refik Fersan, Kadri Şençalar ve Sadi Işılay üzere isimlerle müzik derslerini sürdürmüştür.
Üniversitede okuduğu devirde TRT İstanbul radyosunda açılan ve 186 kişinin katıldığı ses sanatkarı imtihanını birincilik ile bitirmiş ve 1 Ocak 1951 yılında TRT’ de birinci konserini canlı olarak icra etmiştir. Konserde kendisine büyük üstatlardan oluşan bir saz heyeti eşlik etmiştir. Saz grubunda Necdet Gezen, Şükrü Tunar, Hakkı Derman, Serif İçli, Refik Fersan bulunuyordu. Birinci konserinin yankısını kısa müddette almış, Hamiyet Yüceses tarafından tebrik edildi.
1951 yıllarında Anadolu’da Ankara radyosu dinlendiği için İstanbul radyosu net bir formda dinlenemiyordu. Bu nedenle Şükrü Tunar Zeki Müren’e bir plak kaydı yaptırıp, birinci plağı olan muhabbet kuşunu Anadolu’ ya dağıttı. Böylelikle Zeki Müren Anadolu’da da tanınmaya başlandı.
Zeki Müren TRT İstanbul radyosunda verdiği birinci konserle bir arada, radyoda daima Türk Sanat Musiki yapıtları seslendirmeye 15 yıl boyunca devam etti. Bu programların birçok canlı yayınlardı. Radyo programlarıyla bir arada konser ve plak çalışmalarına da devam eden Zeki Müren, birinci konserini 26 Mayıs 1955 yılında verdi. Konserlerinde kendi tasarımı kıyafetler ve T biçiminde podyumla yeniliklere imzasını atarak konserlerine devam etmiştir.
Zeki Müren on bir yıl boyunca Behiye Aksoy ile dönüşümlü olarak Maksim Gazinosu’nda sahne almış ve 1976 yılında Londra’ da bulunan Royal Albert Hall’ da birinci Türk sanatkarı olarak konser vermiştir.
Zeki Müren 600′ den fazla plak ve kaset yapmışv e birinci plağında okuduğu Şükrü Tunar’ a ilişkin beste olan bir muhabbet kuşu müziği, müzik hayatının tırmanışında kıymetli bir yer fiyat. Kendisine ilişkin yaklaşık 300 eser bulunan Zeki Müren’in birinci bestesi olan “Zehretme hayatı bana cananım” müziğini yaptığında 17 yaşındaydı. Devamında gelen “Şimdi uzaklardasın”, “Bir demet yasemen”, “Gözlerinin içine öteki hayal girmesin”, “Elbet bir gün buluşacağız” üzere müzikleri büyük beğeni toplamış, birçok sanatçı tarafından söylenmiştir. Zeki Müren 1955 yılında manolyam isimli müzik ile Altın Plak Mükafatını almış, 1991 yılında Devlet Sanatkarı unvanı seçilmiştir.
ZEKİ MÜREN’İN OYUNCULUK MESLEĞI
1954 yılında çekilen beklene müzik sinemasıyla birinci oyunculuk tecrübesini yaşayan Zeki Müren, kendi besteleriyle18 sinemada de başrol oynamış ve sinemadaki müziklerin bestelerini kendi yapmıştır. Sinema sinemalarından sonra 1965 yılında Çay ve Sempati isimli bir tiyatro oyununda, Arena tiyatrosunda sahne almıştır.
Zeki Müren müzik, sinema ve tiyatronun dışında fotoğraf ve desen çalışmalarını uzun yıllar sürdürdü. Yaptığı fotoğraflar birçok vilayette sergilendi. Konserlerde giydiği kıyafetlerin büyük bir kısmını tasarımı yeniden kendisine aittir. Ayrıyeten şiire olan ilgisi ona kendi şiirlerinden oluşan Bıldırcın Yağmuru şiir kitabını çıkartmıştır. Kitap da Bursa Sokağı, pembe yağmurlar, çim makası, kendimi arıyorum, son hengame, bu bestecikler sana alınyazım üzere şiirleri bulunmaktadır.
ZEKİ MÜREN’İN HAYATI
Zeki Müren ellili yılların kurallarını, kalıplarını zorlayan kıyafetleri, kendine has üslubuyla daima tepede kalmayı başarmış bir sanatçıdır. Hayatı boyunca hiç evlenmemiş, vakit zaman bayanlarla anılmış olsa da, seçtiği kadınsı biçimle eşcinsel olduğu istikametindeki kanaatleri daima taze tuttu lakin cinsel tercihi ile ilgili hiçbir vakit bir açıklamada bulunmadı.
Zeki Müren tüm hayatı boyunca kuralına uygun ve ağdalı bir Türkçe kullanarak da hafızalara kazındı. Antalya’ da 1969 yılında Aspendos’ da verdiği konser sonrası Müziğin Paşası olarak anılmış lakin bu lakabı neden verdiklerini bilmediğini açıklamıştır.
Zeki Müren 1957-1958 yıllarında Ankara Piyade Okulunda altı ay, İstanbul Harbiye Temsil ofisinde altı ay, Çankırı’ da üç ay olmak üzere 15 ay askerlik misyonunu yapmıştır.
ZEKİ MÜREN’İN VEFATI
Geçirdiği kalp rahatsızlığı ve şeker hastalığı son altı yılının sahnelerden uzak geçmesine sebep olmuştur. Bodrum’ daki konutunda inzivaya çekilir ve kendi tanımıyla kendini dinler. 24 Eylül 1996 yılında TRT İzmir televizyonunu hazırladığı bir programda kalp krizi geçirerek hayata gözlerini yumar. Her vakit söylediği sahnede ölmek isteği gerçekleşmiştir. Cenazesine hayli büyük bir kalabalık katılmış, memleketi olan Bursa’ da Emirsultan mezarlığına defnedilmiştir.
Vasiyeti üzerine tüm mal varlığı Türk Eğitim Vakfı ve Mehmetçik Vakfına bağışlanmış, bu sayede 2013 yılına dek yaklaşık 2251 üniversite öğrencisi burs alarak eğitimlerine devam etmiştir. Mehmetçik Vakfı 2002 yılında memleketi olan Bursa’ da Hoş sanatlar Anadolu Lisesini yaptırarak, birçok sanat kısmıyla eğitime açılmıştır. Son yıllarını geçirdiği mesken müze haline getirilerek 8 Haziran 2000 yılında hizmete açılmıştır.
Sözcü
