Kanser tedavisi için kemoterapi ilaçlarını kullanan hastaların yaşadığı yan tesir meselelerini en aza indirmek için bilim insanlarından kıymetli bir çalışma geldi. Mersin Üniversitesi (MEÜ) İleri Teknoloji Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Furkan Ayaz, kanser ilaçlarının tüm bedene değil yalnızca kanserli bölgeye uygulanması için fotodinamik tedavi formülünü geliştirdi. Geliştirilen usulle birlikte kanser ilaçlarının etkin olacağı yer ve vakit belirlenebilecek. Çalışma ile birlikte yeni ilaç adayları üretilecek.
KANSER İLAÇLARININ DAİMA ETKİN OLMASI ENGELLENECEK
Çalışma hakkında bilgi veren Doç. Dr. Ayaz, şunları söyledi:
“Kanser tedavisinde kullanılan ilaçların daima etkin olmasından ötürü farklı hücrelere de ziyan veriyor. Fotodinamik formülü ile ışık yansıtıldığında etkin ilaçlar kullanılacak, ışık yansıtılmadığı durumlarda ise inaktif olan ilaçlar kullanılacak. Fotodinamik terapi için yeni kuşak birtakım kimyasallar geliştirip, bunları biyolojik aktiflik açısından karakterize etmeyi amaçlıyoruz. Bu proje kapsamında Tarsus Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mine İnce hocamız yeni ftalosiyanin türevi kimyasallar üretecek ve biz de Mersin Üniversitesi’nde laboratuvar ortamında Türkiye’de ve dünyada yaygın görülen akciğer, kolon, prostat ve göğüs kanseri hücrelerinin çoğalma oranları, mevt oranları, göç edebilme yetileri ve endotel hücrelerin damar oluşturma potansiyellerinde nasıl bir değişikliğe yol açtığını inceleyeceğiz.”
“TÜMÖR HÜCRELERİNİN VEFATINA YOL AÇMAK BİR TAHLİL DEĞİL”
FOTO: DHA
Kullanımda olan fotodinamik terapi ilaç moleküllerinin dezavantajı olarak derin dokularda ışığın işlememesi nedeniyle beklenen etkiyi sağlayamadığını belirten Doç. Dr. Ayaz, şöyle konuştu:
“Kansere karşı savaşta yalnızca tümör hücrelerinin vefatına yol açmak bir tahlil değil. Daha farklı açılardan da kanserli hücrelerle savaşmak gerekiyor. Bu hücrelerin göç etme yetisinin engellenmesi gerekiyor. Dahası bu hücreleri hem besleyecek hem de bedenin öteki organlarına göç etmesini sağlayacak yol olan tümörlü bölgede yeni damar oluşumunun engellenmesi de değer arz etmekte. Çalışmamızda bunlara ilaveten bu fotodinamik ilaç adayı moleküllerin bağışıklık sistemi hücrelerinin aktiviteleri üzerindeki tesirleri de incelenecek. Immünomodülatör tesir dediğimiz bu durumda bağışıklık sistemi hücrelerinin tedavi sırasında nasıl bir tepkisel konum alacağını belirlemeyi hedefliyoruz. Bu durum iki açıdan yarar sağlayabilir. Birincisi gelecekteki mümkün tedavi uygulamalarında hastanın bağışıklık sisteminin nasıl etkilendiğini belirleyip ona nazaran tedavi sırasında yahut sonrasında bağışıklığı güçlendirici destek ilaçların gerekliliğini belirleyecek. İkincisi tümör ortamında aslında aktive olan lakin yanlışsız tepkiyi veremeyen bağışıklık sistemi hücreleri mevcut. Bu ilaç adaylarının tümör ortamındaki bağışıklık sistemi yansısının hakikat tarafa evrilmesini sağlayıp sağlamadığını ve böylelikle tümöre karşı hastanın tarafında geçip savaşa katkı sağlayıp sağlayamayacaklarını belirlemek. Tümörle alakalı bu bağışıklık sistemi hücreleri kanser oluşumu sırasında tümöre karşı savaşmak yerine tümörü desteklemekte. Bağışıklık sistemini yanlışsız bir formda yönlendirebilmek tedavide avantajlar sağlayacak ve en berbat ihtimal tümörü destekleyici istikametini baskılamak bile kıymetli katkı sağlayacaktır. Bütün bu aktiviteleri ışığın belirli bir dalga uzunluğunu hastanın tümörlü bölgesine ya da ilacın aktarıldığı bölgeye yansıttıktan sonra gözlemlemeyi hedefliyoruz.”
Hayvan deneyleri ve klinik deneme evresine geçeceklerini belirten Doç. Dr. Ayaz, “Hedefimiz daha sonraki kademelerde yerli ilaç firmalarını tercih ederek geliştireceğimiz projeler ile hayvan deneyleri ve klinik denemeler kademelerine geçip bu yeni jenerasyon fotodinamik terapi ilaç adaylarını kanser hastalarının kullanımına sunmak. Böylece kemoterapinin yarattığı ziyanlı tesirleri en aza indirgemek” dedi. (DHA)
Sözcü
