Covid-19 salgınında bugüne kadar yaklaşık 121 milyon kişi hastalığa yakalandı ve yaklaşık 2.7 milyon kişi de hayatını kaybetti… Sürat kesmeyen ve daima daha tehlikeli virüs mutasyonlarının görüldüğü birçok ülkede 3’üncü dalga tasası gündemdeki yerini korurken, günlük hadise sayıları ve ölümlerde de 6-8 ay evvelki sayılara dönüldü. Öte yandan iyileşen birden fazla hastada görülen hastalığın birinci periyodunun ötesinde uzun periyodik semptomlar ve komplikasyonlar tasaları artırıyor. Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin’e ‘Uzun Covid’ olarak isimlendirilen bu durumun mümkün tesirlerini sordum. İşte yanıtı…
Prof. Dr. Barbaros Çetin
İŞTE YENİ İSPATLAR
Uzun Covid’in belirtileri ortasında nefes darlığı, öksürük, baş ağrısı, yorgunluk ve bilişsel bozukluk yahut beyin sisi yer alırken, kimi şahısların organ hasarı yaşadığına dair yeni deliller da var. Dünya çapında milyonlarca Covid-19 hadisesi göz önüne alındığında, ‘Uzun Covid’ sıklığı kıymetli olacaktır ve sadece virüs bu süratle yayılmaya devam ettikçe artacaktır.
TEDAVİ SONRASI NÜKS YAŞAYANLAR VAR
Ankete katılanların minumum yüzde 85.9’u nüks yaşadığını bildirdi. İştirakçilerin yüzde 30-50’si de uykusuzluk, kalp çarpıntısı, kas ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi, istikrar sorunu, konuşma zorluğu ve eklem ağrısı üzere problemler yaşamakta olduklarını açıkladı. Ankete nazaran hastaların birçok, 6 aya kadar evvelki iş düzeylerine geri dönemedi “Hafıza ve bilişsel fonksiyon bozukluğu” anketteki en yaygın ve kalıcı nörolojik semptomlar oldu. Covid-19 hastalığının hayat uzunluğu kalıcı olabileceği niyeti, işin en korkutucu yanı olsa gerek!
ARAŞTIRMA YAPILIYOR
‘Uzun Covid’ hastalığının ömür kalitesi ve sıhhat sistemi üzerindeki muhtemel yıkıcı tesirlerinin doğurabileceği tehlikeli sonuçları öngörebilen kimi ülkeler şimdiden önemli araştırma fonları ayırdı. Örneğin İngiltere hükümeti, ‘Uzun Covid’i araştırmak için 2.2 milyon sterlinlik büyük bir proje başlattı. Bu kıymetli araştırma, makul ve uzun müddetli semptomları olan şahıslara en çok hangi tedavilerin yarar sağladığını belirlemeyi ve hayat kalitelerini iyileştirmek için destekleyici tedavileri test etmeyi amaçlıyor. Son çalışmalar, Covid-19’lu hastaların sayısının giderek artacağını, profili ve vakit çizelgesi belgisiz kalan uzun periyodik semptomlar yaşayacağını göstermektedir.
ULUSLARASI BİR ANKET
ABD/Oregon Sıhhat ve Bilim Üniversitesi ile UCL Araştırma Etik Komitesi tarafından onaylanan memleketler arası bir çevrimiçi anket çalışması yapıldı. 257 sorudan oluşan ankete, 56 ülkeden 30-59 yaş ortası 3 bin 762 Covid-19 hastası katıldı. İştirakçiler, ankette hastalıklarının seyri boyunca yaşadıkları 3 sorunu 1- Yorgunluk 2- Teneffüs problemleri ve 3- Bilişsel fonksiyon bozukluğu formunda sıraladı.
Sözcü
