Corona virüsü aşısı geliştiren 13 merkezden biri olan Selçuk Üniversitesi Tıbbi Genetik Bölümü’nde Türkiye’de birinci kez genetik teknoloji kullanılarak mRNA temelli aşısı laboratuvar ortamında sentezlenerek, hayvan testleri kademesine geldi. Tıbbi Genetik Kısmı Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Az Koçak başkanlığında yürütülen projede Dicle, İnönü, Etlik, Cerrahpaşa, Uşak ve Karatay üniversitelerinden bilim insanları misyon alıyor.
Tıbbi Genetik Kısmı Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ender Koçak
Türkiye’nin birinci m RNA aşı çalışmasına 15 Haziran’da başladıklarını belirten Tıbbi Genetik Kısmı Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ender Koçak şunları söyledi:
EN GEÇ BAŞLAYAN BİZ OLDUK
– Selçuk Üniversitesi Covid-19 platformunda iki aşı çalışmasıyla temsil edilmekte. Biz Covid-19 platformu dahilinde mRNA aşı teknolojisine dayalı bir çalışma yapıyoruz. Bu mRNA teknolojisi, dünyada da yeni bir teknoloji. Yaklaşık 4-5 yıllık geçmişi var. Bizim aslında takım olarak daha evvelden kanser aşıları üzerinde ilgimiz vardı.
– Bilhassa bu istikamette okumalar ve çalışmalar içerisindeydik. Biz takım olarak aslında bu süreçte vicdanen bu istikamette birtakım çalışmalar içerisine girme zorunluluğunu kendimizde hissettik ve bu istikamette bir proje geliştirme süreci içerisine girdik. TÜBİTAK projemizi çok kısa mühlet içerisinde kabul etti. Lakin Covid-19 projesinde yer alan aşı kümeleri içerisinde en geç başlayan biz olduk, 15 Haziran’da çalışmalara başladık. Türkiye’de birinci mRNA çalışmasını biz yapıyoruz.
PROTEİN ÜRETİM TEKNOLOJİSİ
– Üçüncü kuşak aşı teknolojisi bu. mRNA’yı oluşturuyoruz. Sonra mRNA’yı bireylere kas yoluyla uyguluyoruz. Bu mRNA hücrelere gidiyor, hücrede sitoplazmaya gidiyor. Orada ribozomlar tarafından virüsün proteinine dönüştürülüyor. Bu proteinler meydana geldiği için bağışıklık hücrelerimiz bunları tanıyor ve antikor oluşturuyor. DNA’lar RNA’lara dönüştürülüyor. RNA’lar X geninin RNA’sı oluyor. Hücrede sitoplazmaya giriyor. Sitoplazma da ribozomlarda proteinlere dönüştürülüyor. Bizim hücrelerde oluşan süreci taklit ediyor. Protein üretim teknolojisi de diyebiliriz. Buna sentetik biyoloji de diyoruz.
– Aşıda en değerli şeylerden birisi belirli bir aktifliği yakalamak. Bizim takip ettiğimiz BioNTech ve Moderna üzere grupların bu mevzuda yüzde 90- 95 civarında bir aktifliği yakalaması bizi sevindirdi. Biz de süreç içerisinde aşımızı daima modifiye ettik bu aktifliği yakalayabilmek için.
ÖNÜMÜZDE YAZ İNSANLARA UYGULANABİLİR
– Aşılardan bir tanesi hayvanlara uygulanmaya hazır. Bir ay sonra başka üç adedinin de eklenmesiyle dört adedini de hayvanlara uygulamaya başlayacağız. Bir tanesi için 10 gün içerisinde başlayacağız. Bu müddet içerisinde öbür aşıları da uyguladıktan sonra en tesirli olanla yolumuza devam etmeyi planlıyoruz. Bizim planımız yaz ayları. Yaz aylarında insanlara uygulanabilecek seviyeye getirmeyi planlıyoruz. Yaz ortalarında süreç istediğimiz üzere tamamlanırsa, insanlara uygulamaya başlamış olacağız. (DHA)
Sözcü
