Birçok vilayette ağır bakımlarda yer bulunamadığı konuşulurken, Sıhhat Bakanlığı’nın yüzde 71 civarında açıkladığı ağır bakım doluluk oranları baş karışıklığına neden oluyordu. Mevzuyla ilgili SÖZCÜ’ye açıklamalarda bulunan Türk Ağır Bakım Derneği (TYBD) Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel, “Yüzde 70-75 doluluk demek, aslında yüzde 100’ü dolu demektir” dedi.
Ağır bakım ünitelerinin dolu olduğunu vurgulayan Prof. Dr. İsmail Cinel, şöyle konuştu;
“Tıbbi sıhhat hizmetini sunarken, sizin servislerinizde 400 hasta yatıyorsa bunların çoğunluğu aslında ağır bakıma girecektir. Zira Covid’le bağlantılı yatanlar olduğu kadar Covid dışı hastalar da var. Hastalığı ağır geçirenler ağır bakıma giriyor. Orta geçirip hastalığı ilerleyenler de ağır bakıma giriyor. Covid dışı hastalar için ağır bakım yataklarının yüzde 20’sinin boş olması lazım. Ağır bakım ihtiyacı olan hastanın ağır bakıma giriş müddeti kıymetlidir. Servislerden yaklaşık 10 dakikada karar verildikten sonra 15 dakikada ağır bakım yatağına hastalar çekilebilmelidir. Budur tıbbi kalite. Aslında ağır bakımlar dolu. Bunu şu örnekle açıklayayım: Bir otomobil çok süratli giderken kaza yaptı dediğimiz vakit, siz bu otomobilin 180 ile gittiğini düşünebilirsiniz. Otomobilin kadranı 300 gösteriyor olabilir. Bu demek değildir ki tam süratle gidiyordu, 300’ü gördü. 180-200’dür esasen azamisi.”
“KIRMIZI ALARM KELAM KONUSU”
Prof. Dr. İsmail Cinel FOTO: SÖZCÜ
Covid-19 olmayan hastaların ağır bakımlarda yaşadığı kasvetlere değinen Cinel, “Covid olmayan hastaların ağır bakım muhtaçlığını da karşılamak zorundayız. Trafik kazaları, beyin kanamaları, kalp krizleri geçirenler ağır bakıma ulaşması gereken hasta kümesidir. Ağır bakıma ulaşmaları Covid hastalarının fazlalığı nedeniyle şayet müddet açısından gecikiyorsa, ortada bir kırmızı alarm durumu kelam konusu. O yüzden herkes bir adım geri çekilsin. Hareketliliği azaltın. Toplumsallaşmayı bir müddet askıya alın” diye konuştu.
“AĞIR HASTA SAYIMIZ HER GEÇEN GÜN ARTIYOR”
Covid-19 hastalığının tıbbi tedavisinin yanı sıra organizasyonel tedavisinin kıymetine vurgu yapan Cinel, “Kısıtlamaların vaktinde, aktif bir formda alınması bir yana, bu kararlar alındıktan sonra yansımaların 15 gün sonra görüleceği bilinmeli, ona nazaran davranılmalıdır. Önümüzdeki 10 günü nasıl geçireceğiz bu çok kıymetli. Ağır hasta sayısı her geçen gün artmaktadır. Vatandaşların kendi toplumsal izolasyonlarını gerçekleştirmeleri gerekir. Kısıtlılık varken apartmanda ikinci kattaki kişinin, beşinci kattaki kişinin meskenine akşam yemeğine gitmesi hiçbir halde kabul edilemez bir durum. Hastalık çok yayıldı ve asemptomatik taşıyıcılar, bilmeden bulaştırıyorlar. Kendileri hafif geçirse de diğerleri ağır geçirebilir. Yüzde 10-15 kadarı şiddetli geçirerek ağır bakımlara düşüyor. Ağır hasta sayımız her geçen gün artıyor” dedi.
“NORMALDE 1 SAATTE AĞIR BAKIMA ULAŞILIYORKEN ARTIK 6 SAATTE ULAŞILIYOR”
“Ağır hasta sayısı her geçen gün artıyorsa diken üstünde olduğumuz günleri yaşamamız lazım” ihtarında bulunan Cinel, “Bize bir şey olduğunda, yakınımıza bir şey olduğunda ağır bakımda yer bulmamız sorun. Olağanda 1 saatte ağır bakıma ulaşılıyorken artık 6 saatte ulaşılıyor. Ağır bakıma ulaşma saatleri altın saatlerdir. Erken müdahale ağır bakımda hayat kurtarır. Erken müdahale için ağır bakıma erken girebilmek lazım” tabirlerini kullandı.
SIHHAT İŞÇİSİNDE İŞ GÜCÜ KAYBI
Cinel, ağır bakımlardaki en kıymetli ögenin sıhhat işçisi olduğunu belirtti. Ağır bakım hemşiresinin uzun yıllarda yetiştiğini, deneyimin çok değerli olduğunu, rastgele bir sıhhat çalışanının sorumluluk alamayacağını, yalnızca yetiştirilmiş işçinin hizmet verebileceğini kaydederek, deneyimli işçilerin de karantinaya alınmaları nedeniyle her geçen gün sayılarının azaldığını söyledi. Cinel, şöyle devam etti:
“Ünitede 6 kişi görevliyken 3-4 kişi gidiyor. Sıhhat çalışanı de hastalanabiliyor. Onları korusanız bile eşleri çocukları hastalanınca karantinaya giriyorlar. İş gücü kaybı, sıhhat işçilerinde olmaması gerekiyor. Pandemi çok yayıldığı için sıhhat işçisindeki iş gücü kaybı, geride kalan sıhhat çalışanının üzerine yük bindiriyor.
Yetişmiş insan gücü çok kıymetli. Bu farklı bir şey. Bir cildiye, göz hekimi pandemi mühletince farklı yerlerde çalışabilir. Filyasyon takımında, servislerde çalışabilir. Ancak bu doktorların ağır bakımda çalışıp taşın altına elini koyma bahtları yoktur. Ağır bakım sıhhat çalışanlarının üstüne ekstra bir yük getirebilirler. Buradaki hastalara uygulanan tedavide yanlışa yer yoktur. Taşın altına elini koyacak sıhhat işçisinin vereceği dayanak maalesef ağır bakım dışı alanlardır. İstediğiniz kadar ağır bakım yatağını artırın, elemanı yetiştirme bahtınız yok. Bu yüzden ağır bakımlardaki sorun lakin alanda çözülebilir.”
“BU YÜKÜ AŞAĞI ÇEKMEMİZ LAZIM”
Ağır bakımlarda yatak sayısı artırılsa bile kısıtlamalar ile pandemiyle alanda uğraş edilmediği sürece sıhhat çalışanının üstündeki yükün devam edeceği vurgusunda bulunan Cinel, “Yoğun bakım çalışanının üstüne olağandışı yük binmiş durumda. Bu yük üstte bir yerde. Aşağı çekmemiz lazım” dedi.
Cinel, ağır bakımların büyük bir kısmının şu an için Covid-19 hastalarına ayrıldığını, kalan kısmının ise Covid-19 olmayan ağır bakım hastalarına ayrıldığını tabir etti. “Covid olmayan ağır bakım hastasını, Covid hastalarının boşalttığı ağır bakımlara yatıramazsınız” diyerek, olay sayılarındaki artışla öteki hastalara ağır bakımların yetmeme mümkünlüğünün çok yüksek olduğunu söyledi.
Sözcü
