TTB’nin Covid-19 pandemisi kıymetlendirme raporunu TTB Merkez Kurulu Lideri Prof. D. Sinan Adıyaman, TTB Covid-19 İzleme Kümesi üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala, Merkez Kurulu üyesi Prof. Dr. Hasret Kurt Azap’ın katıldığı toplumsal medya üzerinden yapılan basın toplantısında Doç. Dr. Osman Elbek açıkladı.
95 SIHHAT ÇALIŞANI HAYATINI KAYBETTİ
Elbek’in sunduğu raporun hedefi, “41 i doktor olmak üzere 95 sıhhat çalışanı ve 7 bin 506 yurttaşı Covid-19 nedeniyle kaybettik. Tüm hedefimiz vefatları önlemektir” halinde açıklandı. Rapor sunumu öncesi konuşan TTB Merkez Kurulu Lideri Prof. Dr. Sinan Adıyaman, “TTB’nin teklifleri hayata geçirilseydi, bizlerle yapan eşitlikçi bir eşgüdüm sağlansaydı bu kadar vefat yaşanır mıydı” sorusunu gündeme getirdi.
“KUSURSUZ FIRTINA GELİYOR”
Raporu sunan Doç. Dr. Osman Elbek, grip mevsiminin gelmesiyle birlikte Covid-19 salgının ürkütücü boyutlara varacağına dikkat çekerek şunları söyledi:
“Salgın yönetilemediğini, lakin fırtına kapıda olduğunu vurgulamak istiyoruz. Fırtınadan kastımız. Yaklaşan mevsimsel grip salgınıyla Covid-19 birleştiği bir süreçtir. Bu literatürde kusursuz fırtına olarak isimlendirilmekte. Zira bu sürecin çok daha fazla ölümcül tesiri olabileceğini öngörüyoruz, bu yüzden fırtına kapıda demeye çalışıyoruz”.
“ÖNEMLİ OLAN YARGILAMAK DEĞİL”
Salgının geldiği boyutların bilimsel kriterlere uyulmadan süratli ve denetimsiz açılım yapılmasından kaynaklandığı belirtilen raporda, sorunun tahlili için değerli olanın yargılamak değil, anlamak olduğu vurgulandı. Covid-19 pandemisinin insani, tıbbi, ekonomik, toplumsal ve siyasal bir sorun olduğunun altı çizildi.
FOTO: SHA
“SAĞLIK ÇALIŞANLARI SIKINTILI”
Raporda sıhhat çalışanlarının adaletsizce yaklaşımlara maruz kaldığı, doktorların tasa verici seviyede değersizlik ve tükenme hisleri içerisinde olduğuna dikkat çekilerek “İçlerinde hak kaybına uğrayacak olsalar da istifa etmeyi düşünen, psikiyatrik takviyeyle ayakta kalmakta çalışanlar var. Bir çok ülkede Covid-19 meslek hastalığı olarak kabul edilirken, Türkiye’de meslek hastalığı kabul edilmiyor” denildi.
“ÜLKEMİZİN GÜÇLÜ YANI SIHHAT ÇALIŞANLARI, ZAYIF YANI OTOKRATİK YÖNETİM”
Raporun Covid-19 Salgın sürecinin değerlendirildiği kısmında Türkiye’nin Zayıf ve güçlü istikametlerini anlatan Doç. DR. Elbek şunları söyledi:
“Başarılı olduğu alanlar yahut işine yarayacak sahip olduğu avantajlar, sıhhat çalışanlarının özverisi ve bilimin gücü. Geliştirilmesi gereken zayıf istikametleri ise sıhhatte dönüşüm programı, salgın idare yetersizliği, birlikte çalışabilme marifeti olmayışı ve pandemiyi hakikat okuyamamak.
*Pandemi sürecine olumsuz tesir yapan sorun ve riskler ve tehdit ise otoratik ülke idaresi. Türkiye’de zirveden tırnağa her şey artık ortak aklın dışında yürümeye başladı. ‘Ben bilirim’ zihniyeti salgın idaresi siyasetine yapılacak en makus adımdır. Daima birlikte yönetmeye, bir birimizden öğrenmeye muhtaçlığımız var.
*Salgının denetim altına alınma siyasetinin demokratik ve ortak akıldan geçen bir sistemi tüm Türkiye inşa etmekten geçtiğini görüyoruz. Yaşanan ekonomik kriz ve sıhhatin ticarileşmesi, hastanelerin ticarethane olarak kabul edilmesi bir tehdit.”
“BİZİ BİR TSUNAMİ BEKLİYOR”
Elbek, dünyanın çabucak tüm ülkelerinde olgu seviyelerinde pikler yaşandığını belirterek “Bu beklenen bir şeydi. Fakat Türkiye’nin olgu sayıları hiçbir pike müsaade vermeden devam etti. TTB olarak Temmuz ve Ağustos’ta ikaz yaptık. Bunun iyi bir şey olmadığını, şayet buna aktif tedbir alınmazsa Eylül ayında, grip mevsimine çok yüksek hasta sayısıyla girebileceğimizi tabir etmiştik. Keşke hayat bizi doğrulamasaydı. Artık önümüzde bizi bir tsunami bekliyor. Biz yüksek bir toplumsal bulaş havuzuyla bu sürece giriyoruz. Zira açılma devrini bilimsel kriterlere uygun yapmadık” görüşünü lisana getirdi.
“65 YAŞ ÜSTÜ DEĞİL, GÖRECE GENÇ BEŞERLER ÖLÜYOR”
Dünya Sıhhat Örgütünün datalarına nazaran Türkiye’deki erkek ölümlerinin, Avrupa bölgesi erkek vefatlarından daha fazla olduğunun görüldüğünü söyleyen Elbek, 65 yaş üstündekilerin insan hakkının ihlal edildiği bir süreç yaşandığını belirterek kelamlarına şöyle devam etti:
“Bizde 65 yaş üstü vefat oranı daha düşük. Avrupa bölgesinde yüzde 88 iken ülkemizde yüzde 71. Bir sayın valinin söylediği üzere bir ayağı çukurda olanlar ölmüyor. Görece daha genç beşerler ölüyor. O vakit bu iki nedeni iyice araştırmamız lazım. Tütün kullanımı mı, obezite mi, şeker hastalığı üzere başka faktörler mi?. Şayet vefatları düşürmek istiyorsak, neden İstanbul, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Marmara’da vefat suratı yüksek ve daha fazla insan ölüyor, bunu incelemek lazım”.
ÖNÜMÜZDEKİ 1 YIL AŞIDAN ÇOK FAZLA KATKI BEKLENMEMELİ
TTB Covid-19 izleme kümesi üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala’da Covid-19 aşısıyla korunmanın önümüzdeki en az 6 aylık süreçte mümkün olmadığını söyledi. Pala, aşıdaki gelişmeleri şöyle anlattı:
“Dünyada şu anda en kısa müddette uygulamaya geçebilecek aşılara baktığımızda, bu aşıları üretebilecek firmalar 1 yıl içerisinde 300 milyon doz civarında bir aşı üretiminden kelam ediyorlar. Yani yıl sonuna kadar aşılar hem güvenirlilikleri, hem de koruyucuları açısından onaylansa lakin bir aşı 300 milyon doz üretilecek. Bu dozun dünyaya yetmesini bırakın, önde gelen birkaç ülke tarafından şuanda ön satın alması bile yapılmış durumda.
*Dolayısıyla ne 2020 yılı için nede 2021 yılının birinci ayları için, en azından birinci 6 ayı için dünya da aşıyla müdafaanın önemli bir gündem oluşturmayacağı anlaşılıyor. Dünya Sıhhat Örgütü geçen hafta bu mevzu hakkında önümüzdeki 1 yıl için aşıdan çok fazla katkı beklenmemesi gerektiğinin altını çizdi”.
BÖLGESEL KAPANMALAR GÜNDEME GELEBİLİR
Günlük yeni olgu görülme sıklığının 100 binde 1’in üzerinde olduğu her yere has tedbir almak gerektiğini söyleyen Pala, “Türkiye’de salgının neredeyse yüklü olarak sınıfsal bir özellik göstermesinden de yola çıkılarak, kamu-özel dal ayrımı olmaksızın bütün çalışanları ve aileleri için en az 2 hafta sürecek bir kapanma gündeme gelebilir. Ancak bu kapanmayı bütün Türkiye için önermek yerine salgının gerçek bilgileri üzerinden yeni olgu görülme sıklığının nerelerde olduğu belirlendikten sonra tartışmamız gerekir” diyerek filyasyon bilgilerinin açıklanmasının bulaş kaynaklarının konut, iş yeri ortamları, okullar ve toplu ulaşım mı olduğunu bilgilerine ulaşılacağını, bununda salgının önlenmesinde büyük rol oynayacağını söyledi.
Sözcü
