Tüm dünyayı tesiri altına alan Covid-19 nedeniyle yaşadığımız kayıplar, virüsün bulaşma riskine karşı duyduğumuz dert ve belirsizlik, iş ile toplumsal hayatımızdaki günlük rutinlerin farklılaşmasının da his durumumuzu etkileyerek sonbahar depresyonunun tetiklediği düşünülüyor.
KONSANTRASYON GÜÇLÜ RİSKİ ARTIYOR
Sonbahar depresyonunda günlük aktivitelere olan ilgi ve bunlardan alınan haz azalıyor, huzursuzluk, çaresizlik ve değersizlik hissi hakim oluyor. Bunların yanı sıra güçte azalma, dikkat ve konsantrasyon zahmeti üzere sıkıntılar gelişebiliyor. Psikolog Cansu İvecen bu tıp mevsimsel his durum bozukluklarında; ilkbahar aylarında daha çok iştahsızlık ve uykusuzluk meseleleri görülürken, sonbahar periyodunda ise tam tersine artan karbonhidrat alımına bağlı olarak iştah artışı ve uyku yetersizliği oluştuğuna dikkat çekerek, “Hafif seviyede seyreden sonbahar depresyonunu alacağımız birtakım tedbirlerle kolay atlatmamız mümkün olabiliyor” diyor. Psikolog Cansu İvecen sonbahar depresyonuna karşı alınması gereken tedbirleri anlattı, değerli teklif ve ikazlarda bulundu.
Nefes idmanlarından faydalanın:
Mevsimsel depresyonun tesiriyle bir arada azalan dikkat ve konsantrasyon günlük işlerimizi yerine getirmemizde sorun oluşturabiliyor. Ayrıyeten yaşadığımız vakalar nedeniyle ruhsal olarak zorlanmamız, gerilim seviyesinin artmasına neden olabiliyor. Yapılan araştırmalarda; müzikle dayanaklı uygulanan gevşeme ve nefes idmanlarının anksiyete, depresyon ve gerilim seviyesinin azalmasında faal olduğu görülmüş.
Duygusal açlığa dikkat:
Mevsimsel depresyona bağlı olarak karbonhidrat yüklü besin tüketimimizin artması; kan şekerinin dalgalanması sonucu çabuk acıkmamıza, bağımlılık yapan tesirinden dolayı tekrar gibisi çeşitte besin almamıza ve kilo artışına yol açıyor. Bu yüzden istikrarlı ve sistemli beslenmeye, mevsimine uygun olarak zerzevat ve meyvelere tartı vermeye itina gösterin.
FOTO: SHUTTERSTOCK
İdman yapın:
Gün içerisinde yapılan idmanlar fizikî ve fizyolojik sıhhatimizin yanı sıra ruhsal olarak da iyilik halimizi etkiliyorlar. Yapılan araştırmalara nazaran; nizamlı antrenman ve fizikî aktifliğin depresyon ile anksiyetenin şiddetini azalttığı ortaya konmuş. İdmanlar bu yararlarını, gerginliği ve zihinsel karmaşayı azaltarak sağlıyorlar. Spor alışkanlığınız yoksa, haftanın belli günlerinde 30 dakikalık yürüyüş halinde başlayarak, kademeli olarak, gün ve antrenman saatinin sıklığı ile mühletini artırabilirsiniz.
Keyif aldığınız aktiviteleri sıklaştırın:
Evvelce keyif aldığınız, lakin depresif his durumunuz nedeniyle yapmayı bıraktığınız aktivitelerden, zevk almasanız dahi vazgeçmeyin. Zira hiçbir şey yapmamanız hem zevk almama niyetini pekiştirip hem de uyku isteğini tetikleyerek depresif ruh halinizin devam etmesine sebep olacaktır.
Uyku kalitenize dikkat!
Uyku nizamının makus olması; gün içerisinde yorgunluğa yol açmasının yanı sıra dikkat ve hafıza sorununu, çalışma performansını ve günlük ömrü olumsuz tarafta etkiliyor. Araştırmalara nazaran; günde 7 saatten daha az uyuyan ve uyku kalitesi makus olan bireylerde depresyon belirtilerinin arttırdığı tespit edilmiş.
Gün ışından kesinlikle faydalanın:
Mevsim geçişine bağlı olarak kişinin gün ışığından daha az faydalanması beyinde melatonin ve seratonin seviyesinin dalgalanmasına ve farklılık göstermesine neden oluyor. Bu dalgalanmaya bağlı olarak uykuda artış ve halsizlik üzere bir grup problemler gelişiyor. Bu sebeple gün içerisinde muhakkak vakit aralıklarında gün ışığından yararlanmaya itina gösterin.
Toplumsal Dayanak oluşturun:
“İnsanın doğuştan getirdiği bağ kurma muhtaçlığıyla birlikte günlük ömrümüzde toplumsal ilgilere duyduğumuz takviye kaçınılmaz oluyor” diyen Psikolog Cansu İvecen, bunun nedenini şöyle anlatıyor: “Duyguların paylaşılması kişinin kendini anlaşılmış hissetmesini sağlayabiliyor. Ayrıyeten birlikte geçirilen vaktin arttırılması var olan münasebetleri güçlendirebileceği üzere, bu devir içerisinde oluşan depresif his durumunun da azalmasında tesirli oluyor. Yapılan araştırmalar; şahısların memnunluk ve ömür kalitelerini arttırmada ve birebir vakitte depresyon, anksiyete üzere rahatsızlıkların iyileşmesinde toplumsal dayanağın olumlu tesirlerinin olduğu görülmüş”
Aktivite programı oluşturun:
Gün içerisinde isteksizlik, keyifsizlik ve uyuşuk olma haline karşı her gün kendinize bir aktivite program oluşturun. Düzenleyeceğiniz program sonucunda güne daha organize bir halde başlayabilir ve bununla bir arada daha motive olabilirsiniz. Programı oluştururken, sonraki gün yapmak istediğiniz aktivitelerin yanı sıra gün sonunda bunların hangilerini gerçekleştirebildiğinizi ve ne kadar keyif aldığınızı derecelendirerek puanlandırılabilirsiniz. Yüksek puanda derecelendirdiğiniz aktiviteleri de daha sık yapabilirsiniz. Keyif aldığınız aktivitelere de vakit ayırıyor olmanız, aşikâr ölçüde tatmin olmanızı sağlayarak depresif his durumunun azalmasına yardımcı olacaktır.
PROFESYONEL DAYANAK KURAL
Mevsim geçişinin atlatılmasıyla sonbahar depresyonu sıklıkla düzeliyor. Lakin bilhassa yeme ve uyku nizamının kişinin kendi kendine yönetemediği formda değişmesi, gevşemek ve rahatlamak için nizamlı olarak alkol kullanımının olması yahut artması ya da intihar fikri üzere durumlarda kesinlikle profesyonel bir dayanak alınması gerekiyor. Psikolog Cansu İvecen “Gereken yardımdan uzak kalınırsa; toplumsal hayattan uzaklaşma, profesyonel ve eğitim hayatında sorun yaşama, günlük işleri dahi yapmakta zorlanma üzere kişinin günlük fonksiyonelliği olumsuz istikamette etkilenebiliyor” ihtarında bulunarak, “Bu durum beraberinde anksiyete ve yeme bozukluğu üzere farklı bir kadro bozuklukların oluşmasına sebebiyet verebiliyor” diyor.
Sözcü