Covid-19 pandemisinin yarattığı gerilim faktörü bağışıklık sistemini zayıflattığı üzere saç dökülmesi üzere birçok sorunu da tetikleyebiliyor.
“Stres altında kalan bireylerde beden bir savunma düzeneği olarak gerilim hormonları üretmeye başlıyor. Gerilim hormonlarının saçların fizyolojik olan hayat döngüsüne ve saçların oluştuğu saç kök hücrelerine tesir ederek saç dökülmesini arttırdığı, bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır” biçiminde konuşan Dermatoloji Uzmanı Doç. Gülşen Tükenmez Demirci, saç dökülmesinin nedenlerini ve alınabilecek tedbirleri anlattı.
Gerilimin tek başına dönemsel saç dökülmelerini arttırdığı üzere, altta yatan hormonal, genetik yahut otoimmün nedenli hastalıkların da saç dökülmesini şiddetlendirebildiğini belirten Demirci, merak edilen soruları yanıtladı:
PANDEMİ SÜRECİNDE HANGİ FAKTÖRLER SAÇ DÖKÜLMESİNE NEDEN OLUYOR?
FOTO: SHUTTERSTOCK
Pandemi sürecinde gerilimle ortaya çıkan beslenme bozuklukları, istikrarsız yapılan diyetler ile süratli kilo kaybı ya da gereğinden fazla ölçülerde tüketilen A vitamini ve selenyum üzere elementler, saç dökülmesine neden olabiliyor. Covid-19 enfeksiyonuna yakalanan hastalarda ise enfeksiyonun şiddetine nazaran, yüksek ateşle geçirilen müddetin uzunluğu ve kullanılan antiviral tedaviler nedeniyle iyileşmeden sonraki 2. aydan itibaren ağır bir saç dökülmesi sorunu ortaya çıkabiliyor.
SAÇ DÖKÜLMESİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER NELER?
Saç dökülmesinin en sık nedenleri erkeklerde genetik faktörler, bayanlarda ise demir eksikliği ve sistemsiz yapılan diyetler oluyor. Saç dökülmesi ayrıyeten altta yatan birçok hastalığın da habercisi olabiliyor. Tiroit hastalığı, kansızlık, mide ve bağırsakta emilim bozukluklarına neden olan hastalıklar, romatizmal hastalıklar, kanser, hormonal bozukluklar, ağır seyreden enfeksiyon hastalıkları, uzun süren yüksek ateş, ağır cerrahi süreçler saç dökülmesine yol açabiliyor. Sistemli kullanılması gereken kan sulandırıcılar, kimi kalp ilaçları, hormon içerikli ilaçlar da saç dökülmesini tetikleyebiliyor.
NE VAKİT DOKTORA BAŞVURMALI?
Sağlıklı bir bireyde, saçlar büyüme dinlenme ve dökülme evresinde bir arda bulunuyor. Büyüme, yani uzama evresinde olan saçlar ortalama 4 ile 6 yıl kadar hayat ömrüne sahipler ve bu süreyi tamamladıklarında dinlenme fazına geçerek, bir müddet bekledikten sonra dökülmeye başlıyorlar. Günde ortalama 100-150 adet saç telinin dökülmesi olağan kabul edilen bir orandır. Şayet bu oranın üstünde bir dökülme varsa ve bu dökülme evresi 2 aydan uzun sürmüşse, doktora başvurulması gerekiyor.
SAÇ DÖKÜLMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN NASIL BESLENMELİ?
Saçların sağlıklı bir formda ömürlerini sürdürmeleri için en önemli, demir, B12, folik asit, çinko, biotin ve D vitaminine gereksinimi vardır. Bu elementlerden eksik bir beslenme hali saçların dökülmelerine, cansızlaşmalarına ve uzamalarının azalmasına neden olabiliyor. Bu muhtaçlıkları karşılamak için, kırmızı et, balık, yeşil yapraklı sebzeler ve meyvelerden varlıklı bir beslenme gerekiyor. Haftada 2 sefer balık, 2 sefer kırmızı et, her gün 1 yumurta, 1 kase yoğurt, 1 öğün salata, 2 adet ceviz, 6-7 adet badem/fındık ve mevsimine nazaran meyve tüketimi saç sıhhati için değerlidir.
FOTO: SHUTTERSTOCK
NELERDEN UZAK DURMALI?
Süratli kilo kayıpları vitamin ve mineral eksikliğine yol açacağı için sonrasında saçlarda dökülme gözlenir. Münasebetiyle şok diyetlerden kaçınmak çok değerli. Saçları şekillendirmek için kullanılan kimi formüller, saçların çok fazla şampuanlanmaları ve taranması saç kırılmalarına ve kopmalarına neden olarak saçların dökülmesine yol açabilir. Çok sık saç boyatmak ve sıcak fön uygulamak bilhassa saçlar ıslakken çok fazla tarak darbeleriyle saçları taramak ve fırçalamak, saç kırılmalarına neden olabilir. Saçları çok gergin bir formda çekerek lastik ile at kuyruğu yapmak, saçların alın çizgisini geriye çekmek traksiyonel alopesi olarak isimlendirilen saç kayıplarıyla sonuçlanabilir. Sıkı ve gergin yapılan saç örgüleri ve saçlara küçük klipler ile eklenen saçlar da saç köklerine çekme kuvveti ile ziyan verebilir.
VİTAMİN VE BESİN DESTEĞİ KULLANMALI MI?
Saç dökülmesinin gerilim dışında da öbür nedenlerinin olduğu unutulmamalıdır. Gerilime bağlı saç kayıpları için gerilim hormonlarının saç kökleri üzerindeki tesirlerine engelleyecek kimi proteoglikan; lesitin, versikan, dekolin, quersetin üzere desteklerin kullanımının tesirli olduğunu gösteren araştırmalar yapılmıştır. Proteoglikan destekleri bu hususta yeni bir tedavi seçeneği üzere gözükmektedir. Saç dökülmesinin tüm nedenleri detaylı bir biçimde uzman bir doktor tarafından araştırılmadan rastgele bir vitamin kompleksi yahut besin desteğinin kullanılması uygun değildir.
CANLI VE PARLAK SAÇLAR İÇİN NE YAPILABİLİR?
Metabolizmamızın sağlıklı bir halde çalışması için günde en az 1-1,5 litre su tüketimi gereklidir. Lakin saçları kuru, cansız ve mat olanlar için bu ölçüde yahut daha fazla su içmek şikayetlerin düzelmesini sağlayamaz. Saçların kuruluğu ve matlığı su içme eksikliğinden fazla sık yapılan saç boyaları, kimyasal süreçler, sıcak fön, sıcak su ile yıkama, kalitesiz ve saç yapısına uygun olmayan şampuan kullanımlarına bağlı ortaya çıkabilir. Ayrıyeten tiroit hastalığı, birtakım otoimmün hastalıklar, kronik hastalıklar ve birtakım ilaçlar saçlarda kuruluğun ve cansız görünümün nedeni olabilir.
SAÇLAR HANGİ SIKLIKLA YIKANMALI?
Saçları çok yağlananlar için epeyce güç bir teklif olmasına karşın haftada 2 en fazla 3 sefer saçlar yıkanmalıdır. Her gün saçları yıkamak ve şampuanlamak saçlı deride yağlanmayı arttırır ve saç tellerinin yıpratır. Saç bakım kremleri saçlı deriye temas ettirmeden saçların uç kısımlarına uygulanmalıdır. Saç bakım yağları ise banyo öncesinde saçlı derideki kan sirkülasyonunu artırmaya yönelik 3-5 dakikalık masajlar halinde haftada 1-2 defa uygulanabilir.
Sözcü
