Erken çocukluk devrinde ortaya çıkan otizm, kişinin toplumsal marifetlerini, irtibatını, etrafıyla ilgilerini ve kendi iç dünyasını etkileyebilen karmaşık, ömür uzunluğu süren bir gelişimsel sıkıntıdır. Aile üyeleri ve uzmanların yardımıyla erken müdahaleler, otizmli çocukların öğrenme, bağlantı ve toplumsal maharetlerinin kayda kıymet biçimde gelişmesini sağlar. Belirtileri ihmal edilen ve teşhis alamayan çocuklar ise akademik başarısızlıklar stantlar; toplumsal becerilerden mahrum yetişir; yetişkinlikte önemli zahmetler yaşar.
“Farkındalık ve erken tedavi için bebeklerin gelişimini ay bazlı olarak takip etmek çok önemli” diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, otizm belirtilerini şöyle sıraladı:
3 AYLIK: Yüksek seslere reaksiyon vermez. Hareket eden şeyleri izlemez. İnsanlara gülümsemez. Ellerini ağzına götürmez.
5 AYLIK: Başını sabit tutamaz. Ses çıkarmaz. Objeleri ağzına götürmez. Ayaklar sert bir yüzeye yerleştirildiğinde bacaklarını aşağıya gerçek itmez. Bir yahut iki gözü her istikamete hareket ettirmekte sorun yaşar.
7 AYLIK: Ulaşılabilecek objeleri almaya çalışmaz. Kendisiyle ilgilenenlere kucak isteği üzere sevgi yakınlığı göstermez. Etrafındaki seslere yanıt vermez. Ağzından ünlü sesleri çıkarmaz (a,e,o,u…) Gülmez yahut ciyaklama sesleri çıkarmaz. Hudutlu göz teması kurar yahut hiç kurmaz.
10 AYLIK: Ses, gülümseme yahut başka yüz tabirlerinin çok az gösterir yahut hiç göstermez. Bacaklarına yük vermez. Kendi ismine yanıt vermez. Tanıdık insanları tanımaz. Gösterilen yere bakmaz. Oyuncakları bir elden başkasına aktarmaz.
1 YAŞ: Heceleme çıkışı az yahut hiç yoktur. İşaret etme, gösterme, uzanma yahut sallama. üzere ileri geri hareketleri yapmaz. İsmine çok az karşılık verir yahut hiç vermez. Yere koyduğunuzda sürünmez. Saklanılan objeleri aramaya çalışmaz. Baş yahut el sallama üzere hareketleri öğrenemez. Objelere işaret etmez. Evvelce kazandığı yeteneklerini kaybetmeye başlar.
1.5 YAŞ: Gecikmiş konuşma hünerleri olduğundan konuşma eksikliğini telafi etmek için işaretsel jest ve mimikler kullanmaya başlar. Bazen konuşması yalnızca an içinde duyduğu kimi sözleri tekrarlamakla sonludur. Yürüyemez. Tanıdık objelerin ne işe yaradığını bilmez. Diğerlerini taklit edemez. Yeni sözler öğrenmekte zorlanır. Kendisiyle ilgilenen şahıslar ayrıldığında yahut geri döndüğünde fark etmez yahut aldırmaz.
2 YAŞ: Çok az manalı yahut hiç manası olmayan iki sözlük cümleler kurar. Oyun oynarken, annenin yüzüne bakmaz ya da birlikte oynama zevkini paylaşmaz. Telefon, diş fırçası, çatal, kaşık üzere genel objelerle ne yapılacağını bilmez. Kolay talimatları takip edemez. Yürümesi düzgün değildir.
3 YAŞ: Çok düşer yahut merdivenlerle ilgili sorun yaşar. Salyası akar yahut çok net konuşamaz. Kolay oyuncaklarla oynayamaz. Cümlelerle konuşmaz. Öteki çocuklarla yahut oyuncaklarla oynamak istemez. Göz teması kurmaz.
4 YAŞ: Etkileşimli yahut hayal eseri oyunlara ilgi göstermez. Öbür çocukları görmezden gelir yahut aile dışından bireylere cevap vermez. Giyinmeye, uyumaya ve tuvaleti kullanmaya direnir. 3 modüllü komutları izlemez. “Aynı” ve “farklı” kavramlarını anlamaz. “Ben” ve “sen” i gerçek kullanmaz.
5 YAŞ: Çok davranışlar (korkmuş, agresif, utangaç yahut üzgün) gösterir. Kolay kolay dikkati dağılır. İnsanlara reaksiyon vermez yahut yalnızca yüzeysel olarak reaksiyon verir. Neyin gerçek neyin hayal eseri olduğunu söyleyemez. İsmini ve soyadını sorulduğunda söylemez. Çoğulları yahut geçmiş vakti gerçek kullanamaz. Günlük aktiviteler yahut tecrübeler hakkında konuşamaz. Fotoğraf çizemez. Yardım almadan dişlerini fırçalayamaz, ellerini yıkayamaz yahut soyunamaz. Evvelce kazandığı yeteneklerini kaybetmeye başlar.
Sözcü
