Pandemi sürecinin birinci başladığı günden bu yana halkı bilgilendiren isimlerden biri olan ve ağır bakım etabında ön saflarda çaba eden Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Necmettin Ünal, salgında geldiğimiz son durumu kıymetlendirdi. Ünal, “Nüfusumuzun yüzde 75’ini aşılamadan bu salgının önüne geçemeyiz” dedi. Salgında geçirdiğimiz bir yılı kıymetlendiren Ünal, şunları anlattı:
ÇİN’İ BİLE GEÇTİK
Başladığımız nokta ve kat ettiğimiz yolu kıyaslarsak, daha iyi bir noktada olmadığımız açık. Toplam olay sayısı en yüksek 8. ülkeyiz. Dünyada en fazla günlük yeni olay görülen 5. ülkeyiz. Her bir milyon nüfus için günlük yeni hadise sıralamasında Fransa ile birlikte dünya lideriyiz. Toplam ölümlerde 19. sırada, günlük yeni ölümlerde ise 12. sıradayız. Faal hadiseler açısından 10, bir milyon şahsa uygulanan toplam test açısından 70. sıradayız. Hastalığın birinci çıktığı Çin’de bugüne kadar tespit edilmiş toplam hadise sayısı 90 bin oldu. Biz 2-3 günde Çin’in bir senede karşılaştığı kadar yeni hadise tespit etmekteyiz. Çin’de toplam mevt sayısı 5 bin, bizdeki resmi sayılara nazaran ise 32 binleri geçti.
YÜZDE 75 GEREKİYOR
Ocak ayında başlayan aşılama kampanyasında geldiğimiz noktada vatandaşlarımızın yalnızca yüzde 8.5’una çift doz aşı yapabildik. Pandemiyi önlemek için nüfusumuzun yüzde 75’ini çok süratli formda aşılamak zorundayız. Bunun için de toplam aşı dozu 120-130 milyon civarında olmalı. Türkiye’ye şu anda girdiği belirtilen toplam aşı dozu ise 27 milyon kadar. Nüfusun yüzde 75’ini aşılama gayesine kısa müddette ulaşma mümkünlüğünün düşük olduğu da ortada. Ülkemizin aşı mutabakatlarını yapmakta gecikmesi ve birden fazla üretici ile mutabakat yapmamış olması, geride kalmamıza neden oldu. Her ne kadar yetersiz olsa da, aşı temini ve uygulamasında Türkiye yeniden de rölatif olarak daha iyi olan ülkeler kategorisinde kabul edilebilir. Bu bahiste en başarılılar, vatandaşlarına en yüksek oranda çift doz aşılama yapan ülkelerdir. İsrail yüzde 60, ABD yüzde 17, Türkiye ise yüzde 8.4 oranları ile birinci 7-8 ülke içerisinde bulunuyor.
VARYANTLAR SÜRATLİ BULAŞIYOR
Varyantların ülkemize girmesine ve yaygın hale gelmesine mani olunamadı. Ülkemizde yüzde 75 oranında hakim olduğu belirtilen İngiliz varyantının, orjinal varyanta nazaran daha bulaşıcı olması, hadise sayılarının süratle artmasındaki nedenlerden biridir. Bu varyantın ölümcüllüğünün de yepyeni virüsten yüzde 60 daha fazla olduğunu gösteren araştırma sonuçları, yakın vakitte vefat sayılarının da artması, potansiyelini ortaya koymaktadır.
SALGININ SONU NE VAKİT ?
Mevcut datalarla önümüzdeki günlerde süratli bir iyileşme beklemek sıkıntı üzere görünüyor. Sona yaklaştığımız söylenemez. Bunun için, tüm dünyada emsal şartların sağlanması gerekiyor. Şayet biz gerekenleri yaptığımız halde bunu başaramayan ülkeler var ise, o ülkelerle temaslarda (gidiş-gelişlerde) kuralların çok sıkı ve uzun müddet daha uygulanması gerekecek üzere görünüyor.
3-4 haftalık kapanma uygulaması başlamalı
Tam kapanma uygulaması hiç gerçekleştirilmedi. Kısıtlama önlemlerinin münasebetleri, gayeleri ve hangi kriterler ile değerlendirileceği net olarak ilan edilip, anlatılamadı. Kısıtlama önlemlerinin başlama, gevşeme ve sonlandırma ile alakalı kriterler oluşturulup, paylaşılmadı. Kimi dallarda kısıtlamalar olması gerektiği şiddet ve müddette uygulanmadı.
ÖNLEMLER YETERSİZ
Kısıtlamalar yetersiz ve gecikmeli olarak uygulandığından istenilen gayelere bilhassa 2. pik sonrasında ulaşılamadı. Önlemlerin inandırıcılığı azaldı ve ahenk bozuldu. Kısıtlamaların gevşetilmesinde kademelendirme ve vakte yayma yapılmadı. Kısıtlama önlemlerinin yetersiz olması nedeniyle kısıtlama müddetinin uzaması, ekonomik-psikolojik üzere nedenlerle itiraz ve uyumsuzlukların artmasına neden oldu. Tüm ülkede 3-4 haftalık tam kapanma uygulaması başlamalı. Kapanma sonrası kısıtlamalar belirlenmeli, kâfi aşılama oranları sağlanıncaya kadar bu kısıtlamalar sürmeli. Kısıtlamalar, küçük adımlı ve sürece yayarak gevşetilmeli. Bu süreçte tüm bilgiler günlük ve büsbütün şeffaf olarak paylaşılmalı. Uygulamalardan ziyan gören tüm kesimler ekonomik olarak desteklenmeli. Aşı çeşitliliği ve gerekli aşı dozu sayısı, en kısa vakitte temin edilmeli ve çabucak uygulanmalı. Çift doz aşı yapılan ve bunun üzerinden 3-4 hafta geçenlerin, yani bağışıklığı oluşanların aktiviteleri bir aşı kimliği ibrazı kaidesi ile kademeli olarak arttırılmalı. Ülkemize yurt dışından girişlerde aşı kimliği istenmeli. Bunun olmadığı koşullarda PCR ve karantina zarurî hale getirilmeli.
Ülkelerin aşılama oranları
VATANDAŞ NE YAPMALI?
Kurallara ahenk arttırılmalı, maske-mesafe-temizlik dışında, merkezi ve lokal kısıtlama kurallarına uyulmalı. Kısıtlama olmasına bakmaksızın kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçınılmalı. Aşılanma konusunda istekli olunmalı. Bilhassa toplumsal medyada paylaşılan Covid ve aşılar ile alakalı palavra yanlış bilgilere kıymet verilmemeli… Covid ve aşıları ile ilgili resmi açıklamalar ve sağlam bilim insanlarının öngörüleri dikkate alınmalı.
Sözcü
