Norveç ve Almanya’da 85 yaş üzerindeki 33 kişinin mevti, aşılarla ilgili süregelen tartışmaları tekrar alevlendirdi. Almanya, Covid-19 aşısından sonra meydana gelen 10 mevt olayını incelemeye alırken, Norveç’ten açıklama bekleniyor. Biyolog Prof. Dr. Çetin’e mRNA aşılarıyla ilgili merak edilenleri sordum. İşte yanıtları…
Prof. Dr. Barbaros Çetin
DAHA EVVEL İNSANLARDA TEST EDİLMİŞ MİDİR?
Son 20 yılda haberci RNA aşıları konusunda az sayıda klinik çalışmalar yapılmıştır. Faz-3 ve Faz-4 çalışmaları yapılmadan acil onay alan SARS-CoV-2 dışında şimdiye kadar hiçbir mRNA aşısı (SARS, MERS) onaylanmamıştır. Zira bilim insanları tesirli bir aşı üretmek için bir dizi manisi aşmak zorunda kaldı. Bu maniler, mRNA’nın şiddetli bir bağışıklık reaksiyonu oluşturmayacak biçimde nasıl değiştirileceği, bir kişinin bağışıklık sisteminin bir aşının mRNA’sını kabul etmesi için nasıl teşvik edileceği ve yeni hastalıkla savaşmak için hücrelerin protein üretmesi üzere olayları içeriyordu.
Gerçekten, 2005 yılında Pennsylvania Üniversitesi araştırmacılarından Katalin Kariko ve Drew Weissman, “sentetik bir mRNA molekülünün” bedenin bağışıklık sistemi tarafından taarruza uğramadan insan hücrelerine girmesi için nasıl değiştirileceğini gösterdi. Bir DNA aşısına nazaran muhakkak avantajları vardır. RNA’nın çekirdeğe girmesine gerek yoktur. Basitçe, hücrelerin daha erişilebilir dış bölgesine, proteinlerin inşa edildiği sitoplazmaya iletilmesi gerekir.
NE ÜZERE ÖNLEMLER ALINMALI?
Acil kullanım müsaadesinden evvel bile mRNA aşı çalışmalarının daha fazla numune testi ve daha uzun klinik doğrulamalardan geçmesi gerekirdi. Norveç örneğinden sonra bu aşının gerekli açıklamalar yapılıncaya kadar bilhassa 80 yaş üstü insanlara uygulanmaması gerekir. Şayet bu ölümlerin mRNA aşısı ile direkt kontağı katılaşırsa, bu tip “aşıların kullanımının askıya alınması” gerekebilir.
SARS-CoV-2’nin mutasyon suratı bu formda devam ettikçe, aşıları yenilemek gerekir ve mevcut üretilmiş aşılar çöpe gidebilir. Üzerinde düşünülmesi gereken en değerli nokta ise yabancı genetik gerece karşı bedenin öteki hücrelerinin ne üzere olumsuz reaksiyonlar verebileceğini şimdi bilmiyoruz. Bu reaksiyonlar bedenin bütün hücrelerinde çok bağışıklık reaksiyonu ve sitokinin fırtınası sonucu süratli ani ölümlere sebep olabilir.
YAN TESİRLERİ NELERDİR?
MRNA aşılarında bugüne kadar görülen yan tesirler, yüklü olarak enjeksiyon bölgesinde ağrı, kırmızılık ve iltihaplanma, bedende ise şiddetli ateş, şiddetli alerjik tepki (hayatı tehdit eden/anafilaksi), titreme, yorgunluk, kas ağrıları, baş ağrısı, göz etrafına şişkinlik ile kızarıklık, mide bulantısı, altta yatan hastalık berbatlaşması ve hafif yüz felcidir.
Sözcü
