Yakın vakte kadar bayanlarda en sık mevt nedeninin göğüs kanseri olduğu sanılıyordu… Halbuki istatistikler asıl nedenin kalp hastalıkları olduğunu gösteriyor. Bayanlarda kalp-damar hastalıklarının menopozdan sonra, bilhassa 55 yaşından sonra besbelli halde artmakla birlikte, daha genç yaştaki bayanlarda da yaygın görüldüğüne dikkat çeken Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Saide Aytekin, bunun nedenlerini şöyle açıkladı:
Prof. Dr. Saide Aytekin
Obezite: Bayanlarda obezite oranı 40 yaşından sonra yüzde 50’leri bulmaktadır. Buna bağlı olarak insülin direnci erkeklere nazaran daha yüksek, şeker hastalığı oranı erkeklerden daha önde ve diyabet bağlı gelişen kalp damar hastalıklarından vefat oranı erkeklerden çok daha yüksektir.
Hipertansiyon: Yapılan çalışmalara nazaran, her yaş kümesinde hipertansiyon oranı bayanlarda çok daha yüksektir. Karbonhidratlı yani unlu besinler, trans yağlar, alkol, şekerli besinler insülin direncini artırarak hipertansiyona sebep olmaktadır. Fazla tuz tüketimi de hipertansiyon nedenidir. Çoğunlukla ilaçlar sistemli kullanılmamakta, komşu tavsiyesi ya da TV programlarındaki tavsiyelerle alınmaktadır.
Yüksek kolesterol: Bayanlardaki tertipli idman oranları da çok düşüktür. Menopoz sonrası kolesterol bedelleri bayanlarda çok daha yüksek seyretmektedir. Erkeklerde birincil risk faktörü kabul edilmeyen trigliserid yüksekliği bayanlarda risk faktörü olarak kabul edilmektedir. Bayanlarda HDL yani hami kolesterol oranı da erkeklerden daha düşüktür.
Cinsiyete özel riskler: Bilhassa orta yaş kümesi bayanlarda görülen romatoid artrit, lupus üzere otoimmün hastalıklar ile polikistik over sendromu üzere durumlar kalp damar hastalığı riskini artırmaktadır.
Genetik: Bilhassa anne ve baba üzere birincil akrabaların erken yaşlarda kalp damar hastalığına yakalanmış olması da riski artırmaktadır.
Sigara: Bayanlarda sigara kullanımı kalp-damar hastalıkları riskini daha da artırmaktadır.
ÜLKEMİZDE DURUM VAHİM
Türkiye’de, TÜİK 2019 bilgilerine nazaran, toplam mevt oranı 197.897 olarak bildirilmiştir. Tümör nedeniyle ölen bayan sayısı 28.504, göğüs kanseri nedeniyle ölen bayan sayısı 4.207’dir. Kalp ve damar hastalığından vefat sayısı ise 79.788’dir. Bu da ülkemizde bu durumun ne kadar vahim olduğunu ortaya koymaktadır. Münasebetiyle, öncelikle “menopoza kadar bize bir şey olmaz” ya da “kadınlarda kalp damar hastalığı olmaz” algısının kırılması gerekir.
TEŞHİSTE GEÇ KALINIYOR
Toplumumuzda bayanlarda kalp damar hastalıklarıyla ilgili farkındalık çok düşüktür. Zira çoklukla ‘erkek hastalığı’ olduğu düşünülür. Bu hastalıklarının bayanlarda göğüs ağrısı yerine nefes darlığı, çene ağrısı, bulantı üzere farklı belirtilere yol açtığı da pek bilinmemektedir. Münasebetiyle teşhiste birçok vakit geç kalınır.
Sözcü
