Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kolu Lideri Prof. İsmail Balık, BioNTech’in kurucu ortağı Prof. Uğur Şahin’in, “9 ay, en geç 12 ay sonra üçüncü doz aşı, müdafaanın sahiden güçlendirilmesini sağlayacaktır” biçimindeki kelamlarını kıymetlendirdi. Prof. Balık, şunları söyledi:
‘HATIRLATMA DOZU’ DEMEMİZ DAHA YERİNDE
– Aslında üçüncü doz demekten çok buna ‘hatırlatma dozu’ dememiz daha yerinde. Uğur Şahin’in bu açıklamalarından bizim bunu anlamamız gerekiyor. Bu, şu demek; birtakım aşıları örneğin grip aşılarında olduğu üzere 6 ay sonra bir yıl sonra tekrarlamak gerekiyor. Bağışıklık sistemine ‘hatırlatma dozu’ dediğimiz tek bir dozla hatırlatma yaparsak, süratli bir halde bağışıklık yenilenmiş olur. Uğur Şahin de 9 ay sonra bir yıl sonra ya da iki yıl sonra bir hatırlatma dozunun yapılabileceğini söyledi. Bunun zati Faz-3 çalışmaları sırasında da bunun bu türlü olabileceğini söylemiştik. Faz-3 çalışmalarının takibi iki yıla kadar olacak. Bu iki yılın sonunda bu hatırlatma dozunun ikinci dozdan ne kadar müddet sonra yapılması gerektiği de net olarak anlaşılacak.
AŞIDAN AŞIYA DEĞİŞİR
– Örneğin ikinci dozdan 6 ay sonra bir hatırlatma dozu yapmak gerekecek. Zira salgın devam ettiği sürece bizim hatırlatma dozlarını da yapmaya devam etmemiz gerekiyor. Şayet kullandığımız aşılar yeni mutantlara tesirli değilse ya da tesiri zayıflamışsa bu sefer hatırlatma dozlarımız bu mutantlara da tesirli olacak biçimde değiştiriliyor olması gerekir. Hatırlatma dozunun müddeti aşıdan aşıya nazaran değişebilir. mRNa aşılar da hatırlatma dozlarının müddeti ikinci dozdan sonra daha uzun olabilecekken, inaktif aşılarda bu müddetin daha kısa olması gerektiğini öngörüyoruz. Yani ikinci dozdan 6 ay sonra bizim kullandığımız aşılardan Sinovac aşısını tek doz yapmamız gerekirken Biontech aşısını tahminen bir ya da iki yıl sonra yapmamız kâfi olabilecektir.
DAHA GÜÇLÜ CEVAP OLUŞTURUR
– Bu türlü şahıslarda aşının zayıf tesir yapma durumunda iki doz yerine ikinci dozdan kısa bir mühlet sonra üçüncü dozu yapmakta fayda var. Örneğin 0-1 ve 3 ay sonra, örneğin birinci dozdan 2 ay sonra ve ikinci dozdan da 2 ay sonra da inaktif aşılarda üç doz uygulama kimi kimselerde yapılabilir. Kimler bunlar; bu tıp aşıya zayıf bağışıklık cevabı oluşturan kimselerdir.
– Yani; obez olanlar, kanser nedeniyle kemoterapi alanlar, böbrek yetmezliği olanlar, diyaliz hastaları olabilir. Yani inaktif aşılarda şu an üçüncü doz gerekebileceği ile ilgili benim öngörüm var. Örneğin Sinovac aşısı inaktif aşıdır. Kayseri’de üretilen kendi aşımız bir inaktif aşıdır. Münasebetiyle bu aşılarda iki doz yerine üç doz yapmamızla ilgili tahlil yapılmasında fayda var. Ya da bu aşılara zayıf bağışıklık cevabı oluşturacak kimselere daha güçlü karşılık oluşturacak olan Biontech ya da Sputnik üzere aşıların önerilmesinde de tahminen bir fayda olabilir. (DHA)
Sözcü
