Yaşar ÖZER
Sibel GÜLERSÖYLER
Grafik | Evdeki Covid-19 tehlikesi: Misafirler… Ne yapmak gerekir?
Pandeminin patlak vermesinin akabinde geçen 10 aylık müddette birçok araştırma yapıldı ve bilimsel bilgi ortaya çıktı. Vakit içinde Covid-19’un nasıl bulaştığına dair çok daha derin ve net bir anlayışa sahip olduk. Fakat buna karşın Türkiye’de ve dünyanın birçok ülkesinde hâlâ gereken ehemmiyetin verilmediğine şahit olabiliyoruz. Bilhassa kış aylarında, daha fazla kapalı alanlarda geçirilecek günlerde, misafirlikler değerli bir tehlike yaratıyor.
Artık İspanya’da yapılan bir araştırmadan yola çıkarak birinci olarak dört kişilik bir Türk ailesini ele alacağız. Bu ailenin saat 19:30’da iki konuğu geliyor ve konuklardan biri Covid-19 taşıyıcısı fakat şimdi bunun farkında değil. Dört saatin sonunda bakın neler oluyor? Grafiklerle anlatıyoruz.
Bu altı kişi yüksek sesle konuşuyor ve yüz maskesi takmıyorsa inançlı uzaklığın korunmuş olmasının hiçbir tesiri olmuyor. Dört saatin sonunda odadaki herkes enfekte oluyor.
Yalnızca maskeler takıldığında enfeksiyon riski büyük ölçüde devam ediyor. Araştırmalara nazaran dört saat üzere uzun bir müddette maskelerin bir tesiri yok. Virüs yüzde 80 oranında başkalarına de bulaşıyor.
Yüz maskesi kullanmanın yanı sıra birlikte geçirilen müddet iki saate düşürülür ve havalandırma yapılırsa, corona virüsün odadaki beş şahıstan sadece birine bulaşma ihtimali var.
Herkes maske taksa, ziyaret iki saat sürse ve oda daima havalandırılsa bile virüsün bir bireye de olsa bulaştığını görüyoruz.
Elde edilen en net çıktı şu: Sonuç daima tehlikeli.
“KAPALI ORTAMLARDA VİRÜS UZUN MÜDDET HAVADA ASILI KALIYOR”
İstanbul Tabip Odası Lideri Dr. Pınar Saip’e mevzuyla ilgili görüşünü sorduk. SÖZCÜ’den Sibel Gülersöyler’e konuşan Pınar Saip, “Virüsün uzun mühlet havada asılı kaldığını biliyoruz” dedi. “Eve konuk kabul etmiyoruz zira bulaşmanın en ağır olduğu alanlar mesken içi temas” diyen Saip, “Testi müspet çıkanlar antiviral ilaçları verilip meskenlerinde izolasyon şartları sağlanmadığında, virüsü en yakınlarına bulaştırıyor ve maalesef temaslıların testleri yapılmıyor” sözlerini kullandı.
İstanbul Tabip Odası Lideri Prof. Dr. Pınar Saip
“MİSAFİR İSTEMİYORUZ”
İzolasyonun sağlanamadığı durumlarda “devlet imkanlarıyla kalacak yer sağlanarak izolasyon sağlanması teklifinde bulunuyoruz” diyen Saip, virüsün misafirlikte yayıldığının da altını çizdi. Saip hususla ilgili şu tekliflerde bulundu: “Misafir istemiyoruz. Şayet mecburî görüşme olacaksa da camları açılmış, havalandırılmış, en az 2-3 metre uzaklığın korunduğu ortamlarda yapılmalı. Kış aylarında virüsün yayılmasının bir sebebi de kapalı ortamlar. Kapalı, havalandırması yetersiz, kalabalık ortamlar büyük tehlike oluşturuyor. Görüşmeler esnasında da kesinlikle maske takılmalı, mümkünse de hiç çıkartılmamalı” diye konuştu.
BULAŞMANIN ÜÇ ARACI
Corona virüs bulaşmasının üç temel aracı sıhhat yetkilileri tarafından şöyle tanımlanıyor:
- Yakınınızda duran insanların gözlerinde, ağızlarında ve burnunda kalan, konuşma yahut öksürükten kaynaklanan küçük parçacıklar.
- İkinci sırada kirli yüzeyler var. Lakin Avrupa Hastalık Tedbire ve Denetim Merkezlerinin müşahedesine nazaran; kirli yüzey kaynaklı Covid-19 olayına rastlanmadı. Buradan yola çıkarak insanların kirli yüzey konusunda başka bulaşma araçlarına nazaran daha dikkatli davrandığı sonucuna ulaşılıyor.
- Son olarak üstteki grafiklerde altını çizdiğimiz hava (aerosol) yoluyla bulaşma var. Yani virüslü kişi tarafından havaya bırakılan görünmez bulaşıcı partiküllerin solunması. bu partiküller ağzı terk ettikten sonra dumana emsal bir halde davranıyor. Havalandırma yoksa kapalı yerdeki havada asılı kalıyor ve vakit geçtikçe ağırlaşıp daha da tehlikeli bir hâle geliyor.
HANGİ AKTİFLİK NE KADAR TEHLİKELİ?
Öncelikle uzmanların, şu görüşünü bir kenara koyalım: “Havalandırılmamış bir odadaysanız, virüs parçacıkları çok taşınmayacağı için bulaşma mümkünlüğü yüksek olacaktır” görüşünü bir kenara koyalım. Rastgele bir aktiflik yapmadan evvel Covid-19’u birinci önceliğimiz olarak belirlememiz kaide. Şimdiki grafiğimiz ise yaptığınız aktifliğe nazaran Covid-19 kapma riskinizi ortaya koyuyor.
BİR HARİKA YAYICININ SIRRI
Corona virüs bilhassa kapalı aylarda hava yoluyla yayılıyor. Bilim insanları vürüsün kızamık kadar bulaşıcı olmadığını belirtse de bilhassa hava faktörünü net bir biçimde kabul ediyorlar. Enfekte bir kişinin dışarı verdiği parçacıklar kapalı ortamın havasında asılı kalıyor ve küçük bulaşıcılar olarak hayatımızı tehdit ediyor. Şayet kapalı bir ortamda belli sonlar içindeyseniz corona virüsten kaçış yok. Bu bilgiye dair dünyada birçok çarpıcı örnek var. Bu örneklerden iki adedini hatırlayalım.
- Amerika’nın Washington eyaletinde 61 kişilik bir korodan 52 kişi iki saatlik bir provadan sonra hastalandı. Kapalı bir alanda yürekten müzik söylemek için güçleri yüksekti. Lakin bu onları hastalıktan kurtaramadı.
- Çin’de bir lokantada enfekte olmuş bir kişi yüzünden hastalık dokuz bireye daha bulaştı. Hepsi ortamdaki havanın dolaşmasını sağlayan havalandırma deliğinin altında oturuyordu. Öbür beşerler enfeksiyondan korundu. Zira havada yüzen virüs parçacıklarıyla kısa vadeli temasları olmuştu.
NASIL DENETİM EDECEĞİZ?
Tüm bu bilgilere hakim olduktan sonra “Nasıl denetim edeceğiz?” sorusuna bir sefer daha odaklanmak gerekiyor. Maske faktörünü artık söylemeye bile gerek yok. Toplum olarak kamusal alanlarda uygun havalandırma yapılmasına odaklanmalıyız. Ülkelerin test ve izleme sistemleri büyük değer taşıyor. Enfekte bir kişinin temasa geçebileceği sayısız insanı bulmak yerine en başta enfeksiyonu yayabilecek kişiyi bulmak gerekiyor. Harika yayılımın gerçekleşmesi için ülkü yerler için ekstra tedbirler alınması da ihmâl edilmeyecek bir öge olarak ön plana çıkıyor.
Sözcü
