Tüm dünyayı tesiri altına alan coronavirüs salgını, Türkiye’de Mart ayında görülmeye başlamış ve birtakım önlemleri de beraberinde getirmişti. Mart ayında İstanbul’da birinci kere görülen ve süratle yayılan virüs, Türkiye’de salgının merkezini İstanbul yapmış ve yurt genelinde en çok kısıtlama İstanbul’a getirilmişti. 1 Haziran itibariyle kentler ortası seyahat yasağının kaldırılması ve ‘Yeni normal’e geçilmesi salgının Anadolu’da tesirini artırmasına neden olmuştu. Havaların soğumasıyla bir arada tatilcilerin ve memleketlerine giden vatandaşların İstanbul’a dönmesiyle salgının başşehri yine İstanbul oldu. İstanbul Tabip Odası Lideri İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı, Prof. Dr. Pınar Saip, İstanbul’daki son durumu ve alınması gereken önlemleri SÖZCÜ’ye anlattı. Lider Pınar Saip, “Yoğun çalışma ömrünün devam ettiği İstanbul’da hem sıhhat çalışanlarını hem de toplumu kış devrinin başlaması ile birlikte sıkıntı günler bekliyor” dedi. İzmir’de zelzelenin akabinde olayların artabileceğine dikkat çekti. İşte Prof. Dr. Pınar Saip’in açıklamaları:
“GEREKLİ TEDBİRLER ALINMADI”
İstanbul’da nüfus yoğunluğunun çok fazla olması itibariyle ömür ve çalışma alanları ile ilgili gerekli tedbirler alınmadığı için hadise sayıları süratle artıyor. Haziran ayında hadise sayıları azalmaya başlamışken apansız süratle olağanlaşmaya geçildi. Olaylar artmaya başladığında da gerekli tedbirler alınmadı. Resmi bilgilere nazaran ülkemizin nüfus olarak yüzde 20’sini oluşturmasına karşın hadiselerin yaklaşık yüzde 40’ı İstanbul’dadır. Ağır çalışma hayatının devam ettiği İstanbul’da hem sıhhat çalışanlarını hem de toplumu kış periyodunun başlaması ile birlikte sıkıntı günler bekliyor.
İstanbul Tabip Odası olarak İstanbul’daki hadise artışının alarm verdiğini 27 Ekim’de duyurduk. Toplum ve yetkilileri uyardık. Hasta yükünü azaltacak, Covid-19‘la karışmayı engelleyecek mevsimsel grip aşısı bile ikazlarımıza karşın kâfi sayıda sağlanmadı. İthal edilenden en az 10 kat daha fazla ihtiyaç var. Konut içinde bulaşma çok yaygın. Hastaneye yatırılmayan hatta hasta bile kabul edilmediği için sayılara yansımayan hastalardan mesken şartları uygun olmayanlar fiyatsız olarak yurt, misafirhane yahut otellerde nezaret altında tutulmalıdır.
Prof. Dr. Pınar Saip
“ŞEFFAF BİR PAYLAŞIM YOK”
Bilim Heyeti salgınla çabada hangi tavsiyeleri verdiğini bile şeffaf paylaşmıyor. Hangi kararlar alınıyor, hangileri uygulanıyor yahut uygulanmıyor bilmiyoruz. Bilgiler şeffaf bir biçimde paylaşılmıyor ve tedbirler bilgilere nazaran alınmıyor. Bilim Heyeti bile dataların ayrıntılarını bilmiyor. Bu formda bir salgın uğraşının bilimin ışığında yapıldığı söylenemez. Örneğin, her yapılacak açılma ve kapanma için yüzbin başına düşen hadise sayısının bilinmesi gerekirken gerçek olay sayısı Sıhhat Bakanlığı dahil olmak üzere gerçek manada hiç kimse tarafından bilinmemektedir. Bunu bakanlığın en yetkili bireyleri tarafından yapılan yayınlardaki çok sayıda sehven yapılan kusurlardan anlayabiliriz. Salgın idaresi halk sıhhati uzmanlarının idaresinde lokal idarelerle birlikte ilgili uzmanlık dernekleri ve meslek odalarının iştirakinin sağlandığı yetkisi ve sorumluluğu tanımlanmış hesap verebilen bir şura tarafından yapılmalı.
İzmir’de yaşanan zelzele, nitekim trajik bir durum yaşanıyor. Salgında en inançlı ortam olarak önerilen meskenlerin aslında Covid-19’dan bile daha tehlikeli olduğunu acı bir tecrübeyle yaşıyoruz. Ülkemizdeki sayıları bilmiyoruz lakin başka ülkelerde yapılan çalışmalar salgında ölümlerin daha çok alt gelir kümelerinde olduğunu ortaya koymakta, tıpkı zelzelede olduğu üzere.
Tarihte uygarlıkların salgın ve depremler sonrasında yıkıldığını görüyoruz. Bunlar büyük felaketler. Toplumsal devletlerin öncelikle bunları önleyen önlemleri alması gerekir. Maalesef salgın sarsıntının görüldüğü bölgede artabilir. Arama, kurtarma sırasında, evsiz kaldığınızda, yakınlarınız göçük altındayken, acılar içindeyken fizikî aranın korunması çok güç.
“PANDEMİ YATAKLARI ARTTI”
Olay sayısının verilen sayılardan en az 10 kat daha fazla olduğu söylenebilir. Ancak ne kadar fazla olduğunu mevcut datalarla söylemek çok sıkıntı. Zira kâfi test ve temaslı takibi yapılmıyor. Yapılan testlerin doğruluk yüzdesi bilinmiyor. Testi olumlu hasta sayısı bile açıklanmıyor. Vazife yaptığım İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi’nde yaz aylarında coronavirüs dışı muayeneler başlamıştı. Artık hadiselerin artmasıyla tekrar pandemi yatakları arttırıldı, acil ve çok gerekli durum dışındaki tedaviler ertelenmeye başladı.
YÖNETEMEDİKLERİ SÜRECİN TÜM YÜKÜ SAĞLIKÇILARA YÜKLENDİ
Sıhhat çalışanları getirilen müsaade ve istifa yasağına da değinen Saip şöyle konuştu: “Hakkınız ödenmez diyorlar nitekim ödemiyorlar. Covid-19 hastalığı sıhhat çalışanlarında 10 kat daha fazla görülmesine karşın meslek hastalığı olarak hala kabul edilmedi. Kamu hastaneleri işletme haline geldiği ve doktor gelirleri performansa nazaran belirlendiği için pandemi devrinde hem kamu hem de özelde sıhhat çalışanlarının gelirlerinde çok azalma oldu. Kamuda ek ödeme dağıtımı adaletsiz yapıldı, çok az çalışan yararlandı. Emekliliğe yansıyacak maaş artışları sağlanmadı. Kimi hastanelerde hak edilen döner sermayeler bile ödenmedi. Salgın sürecine çalışanlarının iştiraki sağlanmadı. Aslında çok yıpranan ve yaptığı kuvvetli vazifenin karşılığını ne maddi ne manevi olarak alamayan sıhhat çalışanlarında erken emeklilik ve istifalara neden oldu. Sıhhat çalışanlarından moral ve motivasyon sağlamanın istekli yolları varken yönetemedikleri sürecin tüm yükü sağlıkçılara yüklendi. Sağlıkçıların bu yükü kaldırması mümkün değil. Daima yeni hastaneler açılıyor lakin burada çalışacak tecrübeli ve nitelikli sıhhat elemanı kolay yetişmiyor. Taleplerimiz, ek ödeme adaletsizliği giderilmeli, performansa bağlı ödeme biçimlerinden vazgeçilerek maaşlar insanca hayatı sağlayacak seviyeye getirilmelidir. Sıhhat çalışanları için inançlı çalışma şartları sağlanmalı, sistemli test yapılmalı, grip aşısı yapılmalı, çalışma ortamlarında ve toplumda saygınlıkları korunmalı, COVID-19 meslek hastalığı olarak kabul edilmelidir.”
Sözcü
