Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2018’de yaptığı davet üzerine, 58 ülkede endüstriyel trans yağ kullanımına kısıtlama getirildi. Örgüt yeni yasal düzenlemeler hayata geçirildiğinde, 2021 yılı sonuna kadar 3,2 milyar kişinin korunmaya alınmış olacağını duyurdu. Bu iyi bir haber olmakla birlikte 100’den fazla ülkenin hala bu ziyanlı maddeyi besin kaynaklarından uzaklaştırmak için harekete geçmesi bekleniyor.
TÜRKİYE’NİN KARARI OLUMLU OLARAK DEĞERLENDİRİLDİ
2023’e Geri Sayım – Global Trans Yağ Eliminasyonu 2020 Raporunda, Kanada, Latvia, Slovenya ve Amerika’nın 2017 yılından beri DSÖ tavsiyelerinin uygulandığı lakin Azerbaycan, Bangladeş, Butan, Ekvator, Mısır, Hindistan, İran, Meksika, Nepal, Pakistan ve Kore Cumhuriyeti’nde hala acil tedbir alınmasının beklendiği bildiriliyor.
Raporda göze çarpan konu, ülkelerin trans yağ kısıtlaması için harekete geçtiklerinde, daha az kısıtlayıcı olanlardan çok en iyi uygulama siyasetlerini benimsedikleri. Brezilya, Türkiye ve Nijerya’da yeni kabul edilen ve/veya uygulamaya konulan yeni siyaset tedbirlerinin tümünün, DSÖ’nün en iyi uygulama siyasetleri kriterlerini karşıladığı vurgusu değerli.
TÜRKİYE DE KISITLAMAYI YAPTI
Avrupa Birliği’nin akabinde Türkiye de geciktirmeden “100 gr yağda 2 gr trans yağ” kısıtlaması için gereken düzenlemeyi 2020 yılında yaptı. Ocak 2021’e girdiğimizde, Türkiye’de son tüketiciye ulaştırılan besinlerde endüstriyel trans yağ ölçüsü toplam yağın 100 gramında 2 gramı geçemeyecek.
“Tüm dünyanın COVID-19 salgınıyla savaştığı bir vakitte, insanların sıhhatini korumak için her türlü çabayı göstermeliyiz.” diyen DSÖ Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, insanları corona virüsüne daha hassas hale getirebilecek ve erken vefatlarına neden olabilecek bulaşıcı olmayan hastalıkları önlemek için mümkün olan tüm tedbirleri almanın gerekliliğine vurgu yaptı ve 2023 yılına kadar trans yağları ortadan kaldırma maksadının ertelenmemesi davetinde bulundu.
“Endüstriyel olarak üretilen trans yağların besinlerden kaldırılması, uygulanabilir, uygun maliyetli ve hayat kurtarıcıdır.” diyen Sıhhate Evet Derneği Lideri Prof. Dr. Elif Dağlı ise, 1 Ocak 2021’de başlayacak uygulamaya ahengin yakından takip edilmesi gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Elif Dağlı
Kardiyovasküler hastalığın her yıl 17,9 milyon kişinin vefatına neden olduğu iddia edilirken, trans yağların besin tedarik zincirinden tümüyle kaldırılmasının olmazsa olmaz bir sıhhat siyaseti olması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Dağlı, besin kesiminin mevzuata ahenginin denetlenebilmesi için kesinlikle trans yağ tahlili yapabilen laboratuvar kapasitesinin yükseltilmesi gerektiğine işaret etti.
Prof. Dr. Elif Dağlı, DSÖ’nün, hükümetler, siyaset yapıcılar, sanayiler, akademi ve sivil toplum tarafından verilen taahhütlerin gerçeğe dönüşmesini sağlamak için takipçi olacağına dikkat çekti. Endüstriyel trans yağların 2023 yılına kadar tümden yasaklanması gayesine gerçek yol alırken, trans yağ kısıtlamasına ahengin yurttaşlar tarafından da talep edilmesinin ehemmiyeti büyük. Prof. Dr. Dağlı, “Toplumda farkındalık yaratmak için çalışmalarımıza devam ederek devletimizin mevzuyla ilgili halk sıhhati siyasetine dayanak vereceğiz” dedi.
“TÜRKİYE BU RAPORU ÂLÂ OKUMALI”
Sıhhate Evet Derneği Idare Heyeti Üyesi Tanzer Gezer de, “Yolun şimdi başındayız. Evet, yönetmelik değişikliği gerçekleştirildi ve uygulama 1 Ocak 2021’de başlayacak lakin, Türkiye’de hala kişi başına yıllık endüstriyel trans yağ tüketimine dair bir bilgi mevcut değil. Trans yağ üreten firmaların yıllık üretim kapasitelerini ve satış hacimlerini bilmiyoruz. Yeni düzenlemeye ahengin izlenmesini ciddiyetle sürdürmek ve denetleme düzeneğinin efektif olup olmadığını raporlayabilmek için bu bilgilere muhtaçlık duyulmakta. DSÖ’nün Raporunda da bilhassa belirtildiği üzere sivil toplum, akademisyenler ve beslenme ve kardiyovasküler sıhhat savunucuları da kamusal tartışma ve siyasi irade oluşturmada rol üstlenmelidirler. Türkiye bu raporu iyi okumalı ve attığı hoş adımı sürdürmelidir.” dedi.
Sözcü
