Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Gölbaşı, corona virüslerin yedi tipinden dördü hafif semptomlara neden olurken, geri kalan üçünün (SARS, MERS, COVID-19) ölümcül hastalıklara yol açtığını söyledi. Prof. Dr. Gölbaşı, “Covid-19 çok süratli yayılım gösteren, semptomatik olgularda daha çok akut teneffüs düşüncesi sendromu yahut zatürre ile seyreden ölümcül bir hastalıktır” dedi.
Hastalığın enfekte şahıslardan öksürük, hapşırık yahut konuşma esnasında damlacıkların hava yoluyla bulaştığını söz eden Prof. Dr. Gölbaşı, “Ayrıca enfekte yüzeylere dokunduktan sonra mukozalara temas ile bulaşıyor. Virüs bedene girdikten 3-7 gün sonra ateş, öksürük, yorgunluk, kas, baş, karın ağrısı, ishal ve teneffüs kasvetiyle ortaya çıkıyor” diye konuştu.
‘KALP-DAMAR HASTALARI DİKKAT’
Bununla birlikte, hastada daha evvelce teneffüs yolu hastalığı, enfeksiyon ve kalp-damar hastalığı bulunmasının, hastalığa yakalanma ve hayati komplikasyonların gelişimi açısından değerli olduğunu aktaran Prof. Dr. Gölbaşı, “Covid-19 ve altta yatan kalp-damar hastalığı, karşılıklı olarak birbirlerinin şiddetini artırır. Her iki hastalığa bağlı komplikasyonlar alevlenir” dedi.
‘KALP, AKCİĞER, BÖBREK VE MESANE HÜCRELERİNE GİRİYOR’
Covid-19’un, kalp ve akciğerlerde yüksek oranda hücrelere girdiğini tabir eden Prof. Dr. Gölbaşı, “Başta akciğer tip 2 alveol hücreleri olmak üzere, böbrek hücreleri, mesane üretelyal hücrelerinde bulunuyor. Bu durum akciğer dışında öteki organlarda da bozukluk ortaya çıktığını gösteriyor” sözlerini kullandı.
‘HIZLI KALP ATIMI’
Covid-19’un aritmiyi artırdığını söz eden Prof. Dr. Gölbaşı, “Kalp atım artışında corona virüsün kan basıncı ve sıvı istikrarını düzenleyen sistemiyle etkileşimi sonucu gelişen hipokalemi (potasyum düşüklüğü) sonucu geliştiği düşünülmektedir. Hipokalemi, çeşitli taşiaritmilere (hızlı kalp atımı) karşı hassaslığı artırır. Ayrıyeten evvelden aritmisi bulunan hastalarda şiddetini artırır. Mevcut çalışmalarda bu hastaların yüzde 16’sında aritmi geliştiği gösterilmiştir. Ağır bakımda takip edilen hastalarda ise bu oran yüzde 40 seviyelerine kadar çıkabilmektedir” diye konuştu.
‘YOĞUN BAKIM MUHTAÇLIĞI 2-3 KAT FAZLA’
Çeşitli kardiyovasküler risk faktörlerinin de bu hastaların prognozunu (öngörü-tahmin) olumsuz tarafta etkilediğini söz eden Prof. Dr. İlhan Gölbaşı, şöyle konuştu:
“Çin’de yayımlanan Covid-19’lu 1527 hastayı içeren altı çalışmanın meta-analizinde, sırasıyla diyabette yüzde 9.7, kardiyo-serebrovasküler hastalarında 16.4 ve hipertansiyon hastalarında yüzde 17.1 oranında görüldüğü bildirilmiştir. Burda kardiyovasküler risk faktörlerinin hastalığa yakalanmasından çok yakalanan hastalarda ciddiyeti üzerinde tesirli olabilmektedir. Daha da kıymetlisi, diyabet, kalp damar hastalığı ve hipertansiyon varlığı, önemli hastalık gelişimi yahut ağır bakım ihtiyaç muhtaçlığını 2-3 kat artırmaktadır. Önemli akciğer tutulumuna bağlı akut teneffüs sorunu sendromu gelişen hastaların yüzde 27’sinde hipertansiyon, yüzde 19’unda diyabet, yüzde 6’sında kalp-damar hastalığı saptanmıştır. Bu hastalarda hipertansiyonun yüksekliğinin nedeni olarak yaşlı hasta popülasyonunda hipertansiyonun sık oluşu ve bu bireylerin enfeksiyona karşı daha savunmasız oldukları ile açıklanmaktadır.”
‘KALP HASTALARINDA MEVT ORANI YÜZDE 10.5’
Genel olarak Covid-19 olgularında vefat oranı yüzde 2,3 iken, hipertansiyon, diyabet ve kardiyovasküler hastalarında daha yüksek olup sırasıyla yüzde 6, yüzde 7,3 ve yüzde 10,5 olarak görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Gölbaşı, “Kalp-damar hastalıklarının görülme sıklığı ve klinik sonuçlar üzerindeki tesirleri, farklı coğrafik bölgelerde kıymetli ölçüde değişiklik göstermektedir” dedi.
‘KALP KRİZİ ORANI YÜKSEK’
Covid-19 enfeksiyonuna bağlı olarak akciğerlerde olduğu üzere kalpte de hasara yol açtığının görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Gölbaşı, “Çalışmalarda, şiddetli/kritik Covid-19 hastalarında sirkülasyonda yüksek oranda bağışıklık sistemine tesiri olduğu gösterilmiştir. Buna bağlı olarak önemli sistemik inflamasyon (iltihaplanma) ve çoklu organ yetmezliği gelişebilir. Bu inflamatuvar sürece bağlı koroner arterlerde nefes darlığı ve toplar damar içindeki kan pıhtısı riski, yani kalp krizi riski artabileceği düşünülmektedir. Daha çok teneffüs sistemini tutarak kan oksijen düzeyindeki önemli düşüşlere bağlı kalp kasında hasara yol açabilmektedir” dedi.
‘KAYBEDİLEN HASTALARIN YÜZDE 52’SİNDE KALP YETMEZLİĞİ GELİŞTİ’
Prof. Dr. Gölbaşı, “Bu sistemlere bağlı olarak hastaların miyokardiyal (kalp kası) hasarı gösteren troponin (kalp enzimi) seviyesinde değerli artışlar olduğu görülmüştür. Olumlu hadiselerin kabaca yüzde 8-12’sinde besbelli troponin yükselmesi geliştiği bilinmektedir. Ağır bakıma kabul edilen hastalarda bu oran yüzde 17’dir. Hastalığı hafif geçiren kümede ise bu oran yüzde 1-2’dir. Enzim seviyelerindeki artışa karşın hastalarda EKG değişikliği saptanmamıştır. Çalışmalarda ölen hastaların yüzde 52’sinde, taburcu olanların ise yüzde 12’sinde kalp yetmezliği geliştiği görülmüştür” dedi.
FOTOĞRAFLI
DHA-Sağlık – Türkiye-Antalya – Erol AKKIR
2021-03-26 12:25:47
Sözcü
