1 – Hastalığı fark etmeden bu aşı olunursa ne olur?
Sinovac aşısı inaktif aşı olduğu için geçmiş bilgilerimizden şunu söyleyebiliriz; Covid-19 hastalığına sahip kişi hastalığı belirtisiz atlatıyorsa, aşı olmasının hastalığın hafif geçirilmesine katkısı olabilir. Bunu dışında aşının şahsa rastgele bir makus tesiri olacağını beklemiyoruz.
2 – Corona atlatıldı ne kadar mühlet sonra aşı olunabilir?
Hastalığın çabucak gerisinden aşılanabilir. Antikorların kalıcılığı konusunda ortalama 6 aya kadar bir beklenti var. Gözlemlediğim ise ortalama 3 ay. Hastalığı atlatan bireylerin şayet antikor oluşturup oluşturmadığına baktırma bahtları yoksa kabaca 3 ay sonra aşılanmaları uygundur.
3 – Vatandaş aşı olduktan sonra neler yapmalıdır?
Mümkün olduğu kadar günlük hayat değişiklikleri yapmamak, immun sistemi sağlam tutacak davranış modellerini sürdürmek en doğrusu. Uykumuza dikkat edelim, istikrarlı beslenelim, protein eksiği olmasın. Paklık, maske ve ara kurallarına aşı devrinde titizlikle uymak gerekiyor.
4 – Aşı olunsa dahi corona olma ihtimali var mıdır?
Aşı olduktan sonra Kovid-19 olmayacağımızın garantisi yok. Coronavirüse yakalanabiliriz. Şayet coronavirüse yakalanırsak, o vakit etrafımıza bulaştırmamız kelam konusu olabilir. Aşı enfeksiyonun ağır geçirilmesine karşı çok daha yüksek oranda kollayıcı. Lakin yüzde 100 değil.
5 – Aşı olunan gün banyo yapılmaması hakikat mu?
Aşıdan sonra duş alınmaması, kişilerin mantık yolu ile oluşturdukları bir tedbir olsa gerek. Aşı sonrasında çok sıcak duş almak, yalnızca lokal reaksiyon riskini artırabilir. Lakin bunun dışında, “Herhangi bir aşı sonrası duş alınmaz” diye bilimsel bir bilgi yok. Bedene mikrop girmez.
6 – Corona aşısı ne kadar müddette hamidir?
Corona aşısı için bağışıklığın ne kadar süreceği sorusunun karşılığını bilmiyoruz. Şu an şimdi izleme evresindeyiz. Aşıların faz 3 çalışmasına katılan bireyler uzun vadeli izlemde, ayrıyeten kitle aşılamaları sonrasında daha net sonuçlar elde edilecektir. Sorunun yanıtı için mühlet gerek.
7 – Çin aşısı Sinovac neden Çin’de uygulanmamakta?
Sinovac aşısının dünyadaki kabulünü geciktiren en kıymetli faktör, faz 3 çalışma sonuçlarının tam olarak yayınlanmamış olmasıdır. Çin’de bizdeki üzere büyük salgın yok. 100’lü sayılarla söz edilecek olay sayılarına ulaştıysa bile, bizim üzere ivedilikle salgını sonlandırmak üzere bir silah ihtiyacında değil.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dilek Arman
8 – Aşıda bedenimizi olumsuz etkileyecek unsur olur mu?
İnaktif aşılar için bunu söylemek hiç gerçek değil. Bu aşıdan başımıza gelecek bir makûs durum yok. Yeni bir aşı olması nedeniyle öngörülemeyen kimi yan tesirler tabi ki çıkabilir. Dünyadaki her yeni bilimsel tedavi ve uygulama için birebir durum geçerli. Çıkan yeni ilaç için de bu durum kelam konusu olabilir.
9 – Metal alerjisi olanlar bu aşıyı olmamalı mı?
Çeşitli metallerle ciltte oluşan tepkilerinin “metal alerjisi” olarak tanımlandığını düşünüyorum. Fakat bu aşının kontrendikasyonları (olumsuz durumlara yol açabilecek yan etkileri) ortasında metal alerjisi üzere bir tanımlama yer almıyor.
10 – Etkin grip olanlar aşıyı olmalı mı?
Akut ateşli hastalık sırasında hiçbir vakit aşı yapmak istemeyiz. Bu yanlışsız bir uygulama olmaz. Covid-19 aşısı için de akut ateşli hastalık geçirildikten sonra aşı yapılmalı ki immün karşılık iyi olsun.
11 – Aşının yan tesirleri var mı hastaneye gidilmeli midir?
İnaktif aşılar bilhassa yan tesir profili açısından en inançlı aşılardır diyebiliriz. Aşıdan yan tesir nedeni ile çekinmeyi gerektirecek bir durum yok. Antikoru müspet olanlarda (çünkü çalışmalar bunları kapsamadı) nasıl davranacağını bilmiyoruz. Şahısların aşılar uygulandıktan sonra 30 dakika mühlet ile müşahedede olması gerekiyor. Hastaneye gitmeyi gerektirecek kadar şiddetli yan tesirler yok.
12 – Hamile ve kemoterapi alanlar bu aşıyı vurulabilirler mi?
“İnaktif aşılar hamile ve ‘immün suprese’ (bağışıklığı baskılanmış) dediğimiz kanserli, kemoterapi alan hastalar yahut HIV olumlu olanlar da dahil herkeste itimatla uygulanabilir aşı kategorisindedir. Lakin inaktif coronavirüs aşısı için yapılan çalışmalarda bu kümeler yer almadı. Hamileler ve emziren anneler için aşı konusu şu anda soru işareti. Sağlıkçıysa aşılanabilirler kanısındayım.
13 – Covid-19 aşısı olan birinin virüs bulaştırma ihtimali?
Aslında Kovid-19 aşısı olan kişinin virüsü bulaştırması beklediğimiz bir durum değil. Virüs zira teneffüs yoluyla bulaşıyor. Üst teneffüs yolundan alınıyor ve alt sonum yoluna ulaşıyor. Halbuki biz aşıyı hem inaktive aşı olarak hem de virüsün olağan bedene girdiği yol dışında öbür bir yerden (koldan) uyguluyoruz. Münasebetiyle, bu türlü bir durum olması beklenmiyor. Bulaştıracak bir yer yok.
14 – Grip aşısı olanlar bu aşı için ne kadar beklemeli?
Hepsi inaktif aşı gurubunda, standart bilgilere nazaran ortalarında müddet bırakmaya gerek yok. Bu yeni bir aşı olduğu için grip ve zatürre üzere inaktif aşılarla ortada 15 gün bırakılması öneriliyor. Şayet kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği üzere canlı aşılar yaptırıldı ise aşılar ortasında 1 ay müddet bırakılması öneriliyor.
Sözcü
