Kolon kanseri, kalın bağırsak iç yüzeyinde gelişen ve hayati tehlike yaratan bir hastalıktır. Sinsice ilerler ve bu yüzden çoklukla geç teşhis edilir. İleri safhalarda makattan kan gelmesi, uzun süren kabızlık, karın ağrısı, karında şişlik, halsizlik, kilo kaybı ve demir eksikliği üzere belirtilerle kendini gösterir. Türk Gastroenteroloji Derneği Lideri Prof. Dr. Birol Özer, sistemli denetimlerle erken teşhis ve tedavisi mümkün olan hastalıkla ilgili değerli bilgiler verip, korunma yollarını şöyle anlattı:
Prof. Dr. Birol Özer
– Kolon kanseri bayanlarda ve erkeklerde en sık görülen 3. kanser tipidir. Olaylarının yaklaşık 1/3’ü rektumda yer alır. Son yıllarda rektumda 50 yaş altında artış görülmektedir. Bunun nedeni olarak da 90 yıllarda giderek artan obezite ve batı tipi beslenme alışkanlığının yaygınlaşması gösterilmektedir.
SAĞLIKLI BESLENİN SİGARA VE ALKOLDEN UZAK DURUN
– Ortalama risk altındaki bireylerde ömür uzunluğu kolon kanseri riski yüzde 4 olup, erkeklerde risk bayanlara nazaran yüzde 25 daha fazladır. Genetik yatkınlık, yaş, kolon kanseri şahsî ve aile hikayesi, inflamatuar bağırsak hastalığı, karın bölgesine ışın tedavisi temel risk faktörleridir.
– Fizikî aktivite azlığı, sıhhatsiz beslenme, sigara, diyabet ve obezitenin yanı sıra düşük sosyoekonomik durum da riski artıran sebeplerdir. Kırmızı ve işlenmiş et riski artırabilir fakat istikrarlı beslenme içinde haftada 1, 2 kere tüketimi kabul edilebilir.
– Zerzevat, kepekli buğday, folat içeren besinler ve az kalori alınmalı, çok alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
VİRÜS KORKUSU ERKEN TANIYI ENGELLİYOR
– Bir yılı aşkın müddettir Türkiye’yi de etkileyen Covid-19’a yakalanma kaygısıyla hastaneye gidilmemesi nedeniyle tarama programlarının aksatılması ve belirtilerin görmezden gelinmesi kolon kanserinde erken teşhis talihini engellemektedir. Meğer kolon kanseri önlenebilir kanserlerin başında gelir.
– Hastalıktan vefatlar son yıllarda tarama programları sayesinde erken teşhis ve tesirli tedavi ile azalma eğilimindedir. Ucu kameralı bir aygıt ile kalın bağırsakların içinin direkt görüntülenmesi süreci olan kolonoskopi kanser görülme sıklığını yüzde 69, vefatları yüzde 68 azaltır. l Öte yandan kolon kanseri gelişimini önlemede bugün için aktifliği ispatlanmış bir ilaç yok. Fakat 50 yaş üstü bireylerde kardiyovasküler hastalık gelişim riski de var ise 10 yıldan uzun periyodik aspirin kullanımı yararlı olabilir.
NE VAKİT KOLONOSKOPİ YAPTIRILMALI?
– Ailede kolon kanseri hikayesi olanlarda risk olağan popülasyona nazaran 2 kat artar. Genç yaş kümesinde bu risk daha barizdir. Bu nedenle ailede kolon kanseri hikayesi olanlarda beş yılda bir denetim kolonoskopi yapılmalıdır. Ortalama riske sahip bireylerde dışkıda kan testi yılda bir, kolonoskopi 10 yılda bir kere yapılmalıdır.
Sözcü
