Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Akova, dünya genelinde kan pıhtılaşmasına neden olduğu kuşkusuyla AstraZeneca’nın ürettiği corona aşısının kullanımının 23 ülkede askıya alınması ve DSÖ aşının yararlarının zararlarından daha çok olduğunu belirterek kullanılmaya devam edilmesi teklifini kıymetlendirdi.
Ceyhan, aşının sağlıklı ve çok sayıda beşerde uygulandığı için ilaçtan farklı olduğunu söyleyerek, “Bu üzere uygulamalarda aslında aşı dışı nedenlerle ortaya çıkan olaylar herkese yaptığınız için aşılanan insanlarda dikkat çeker. Bu türlü bir durumda aşı uygulamalarını emin oluncaya kadar askıya almak zorundasınız” dedi.
‘DSÖ’NÜN AÇIKLAMASI KABUL EDİLEBİLİR BİR DURUM DEĞİL’
Prof. Dr. Ceyhan, DSÖ’nün AstraZeneca aşısına ait yaptığı açıklamaya ile ilgili, “DSÖ, ‘faydası ziyanından çok, kullanın’ diye açıklama yaptı. Aşıda bu kabul edilebilir bir durum değil. Aşıda, milyonlarca ve sağlıklı beşere yaptığınız için önemli hiçbir yan tesir kabul edilemez. Bu nedenle kesinlikle emin olmak lazım. Birinci değerlendirmelerde bakıldı ki, bilhassa bu bahsedilen damar içi pıhtılaşma olayı zati aşıya bağlı olabilir diye düşünülen sayıya nazaran daha fazla. Damar içi pıhtılaşması aşı ile hiç gösterilen bir durum değil; fakat yüzlerce farklı bir hastalığın neden olabileceği bir durum ve aşının yapıldığı yaş kümesinde da daha sık görülen bir durum. Bunu, ölenlere yapılan otopsiler ile buna neden olan hastalıkların varlığı, yokluğu ile ilgili çalışmalarla desteklemek zorundasınız. Bunlar desteklenene kadar kural olarak aşı çalışmaları askıya alınır” diye konuştu.
‘AŞI İLE İLGİLİ ÇIKABİLECEĞİNİ DÜŞÜNMÜYORUM’
Prof. Dr. Ceyhan, pıhtılaşmanın aşı ile ilgili olabileceğini düşünmediğini belirterek, “AstraZeneca aşısına misal vektör aşılar uygulanıyor, hiç buna emsal durum görülmedi. Aşı geç uygulamaya girmesine karşın en çok kullanılan ikinci aşı pozisyonuna geldi. Burada AstraZeneca ile ilgili etkinlikle ilgili sıkıntılar vardı. Çok farklı sonuçlar rapor edildi. Yani görünen o ki aktifliği biraz mRNA aşılarına nazaran düşük; lakin ondan da öteki aşılarda olduğu üzere bilhassa ağır hastalığı engelleyebildiği için birçok ülke aldı” sözünü kullandı.
AKOVA: BİRAZ DAHA DATA TOPLANMASINA MUHTAÇLIK VAR
Prof. Dr. Murat Akova, İngiltere’de bu aşılamanın devam ettiğini belirterek, “Şimdiye kadar yaklaşık 17 milyon doz yapıldı bu aşıdan ve bunun 11 milyon dozu İngiltere’de yapıldı. Dünyanın pek çok ülkesinde de aslında bu aşı var. Lakin ortaya çıkan pıhtılaşma ve kanama yan tesirleri nedeniyle pek çok ülkede tedbir olarak durdurdu. Burada da temel kıymetli olan şey şu; Almanya’da 1.6 milyon doz yapılmış şimdiye kadar ve bu 1.6 milyon doz içerisinde 7 tane beyin toplar damarlarında pıhtılaşma dediğimiz aslında çok az rastlanan bir rahatsızlık ortaya çıkmış. Alman sıhhat otoriteleri bu rahatsızlığın aşı sonrasında olağanın 4-5 katı üstünde olduğunu söylüyorlar. Fakat bu mevzuda da bir görüş birliği yok. İngiltere’deki uzmanlar bu sayının kabul edilebilir bir sayı olduğunu söylüyorlar. Olağan toplumda bu yan tesir görülen bu hastalık ‘damar içi pıhtılaşma daha yüksek oranda görülür’ diye bir şey söz ediyorlar. Lakin tekrar de bu durumun kıymetlendirilmesi gerekiyor. Bu da olağan önemli bir durum. 7 bireyden 3 kişi ölmüş ve bunlar çoklukla 50 yaş altında olan bireyler. Gençlerde bu türlü bir mevt olayı kelam konusu olunca haliyle ülkelerde durumun ne olduğunu anlamaya çalışıyorlar. Biraz daha data toplanmasına gereksinim var” dedi.
‘ETKİNLİĞİ YÜZDE 80 CİVARINDA’
AstraZenecanın yüzde 80 civarında aktifliği olan, kolay üretilebilen, olağan buzdolabı sıcaklığında saklanabilen bir aşı olduğunu belirten Prof. Dr. Akova, şunları kaydetti:
“Bu aşının birinci yapılan çalışmasında bir sorun ortaya çıkmıştı. 21 gün ortayla yapıldığı vakit ve 2 aşıyı da tam doz olarak yaparsanız aşının aktifliği yüzde 50 civarında düşük bulundu. Bunun sebebinin de bu aşının yapılmasında kullanılan ‘adenovirüs’ ismini verdiğimiz olağanda üst teneffüs yolu enfeksiyonu yapan ve zararsız bir enfeksiyon yapan insan adenovirüsü değil, şempanze adenovirüsünün taşıyıcı olarak kullanılması kelam konusu. O yüzden artık İngiltere’de bu aşının doz aralığı açıldı ve 3 ay ortayla yapılıyor. DSÖ sanırım, pandemiye bağlı olan vefatlar aşının yan tesirine bağlı olduğu düşünülen yan tesirlerden kat kat fazla olduğunu pahalandırıyor. Öte yandan dünyada aşıya erişimle ilgili önemli dertler var. O nedenle bu türlü kolay üretilen ve elde çok fazla olan bir aşının kaybedilmesi pandemi ile ilgili çabada önemli meşakkatlere yol açabilir. O yüzden hem DSÖ hem de Avrupa ilaç Ajansı (EMA) fayda istikrarının daha ağır bastığını düşünüyor.” (DHA)
Sözcü
