Halk ortasında ‘çikolata kisti’ olarak bilinen endometriozis, kısaca rahim içini döşeyen endometrium katmanının rahim dışı organlara yerleşmesi olarak tanımlanabilir. Öteki rahatsızlıklarla da ortak belirtiler gösteren hastalığın teşhisi bu yüzden bazen 10 yılı bulabilir… Tüm dünyada farkındalık oluşturabilmek için her yıl Mart ayında bu hastalığa dikkat çekildiğini belirten Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Taner Usta’ya hastalıkla ilgili merak edilenleri sordum. İşte yanıtları…
Prof. Dr. Taner Usta
Hangi belirtiler dikkate alınmalı?
Ağrılı adet, ağrılı bağ ve kronik kasık ağrısı hastalığın en sık yaşanan belirtileridir. Bu tıp şikayetleri olan bayanların yüzde 70’inde endometriozis görülür. Endometriozis; ağrılı adet, cinsel bağ sırasında kasıklara ve makata vuran ağrı, kısırlık, kabızlık, hazımsızlık, şişkinlik, karın ağrısı, karnın alt kısmında rahatsızlık hissi, adet düzensizliği, sık idrara çıkma, kanlı idrar üzere belirtilerle kendini gösterir. Bu şikayet noktalarını biraz açmak gerekirse; hastalık, bağırsakta şişkinlik yaptığı için pek çok bayan “Hiçbir neden yokken karnım şişti” diye yakınır. Bilhassa bu karındaki şişkinlik regl devrinde olmaktadır. Bu nedenle genç yaştaki bir bayan, karın ağrısı ve döngüsel şişkinlik üzere problemler yaşıyorsa endometriozis olabileceği akla gelmelidir.
Sebepleri nelerdir?
Endometriozisin bilinen bir nedeni yok, lakin genetik yatkınlık değerli. Annesinde ya da kız kardeşinde endometriozis olan bayanlar, hastalığa yakalanma açısından daha risklidir. Çevresel faktörler de hastalığın gelişiminde rol oynar.
Ne üzere problemlere yol açabilir?
Endometriozis bilhassa tüplerde ve yumurtalıklarda tıkanıklığa, yapışıklığa yol açtığı için kısırlığa neden olabilir. Endometriozis odaklarından salgılanan birtakım hususlar, yumurta ve spermin döllenmesine ya da rahime yerleşmesine de pürüz olabilir. Lakin her endometriozis hastalığı da kısırlığa yol açmaz. Kimi hastalar doğal yollarla gebe kalabilir.
Nasıl teşhis edilir?
Ne yazık ki belirtileri diğer birçok hastalığa benzeyen endomeriozisin tanısı için çok vakit kaybedilir. Bazen şikayetlerin başlamasının üzerinden 7 ya da 10 yıl geçtiğinde hasta daha yeni endometriozis tanısı almış olabilir. Bu nedenle bayanların, genç kızların belirtileri dikkate alıp çekinmeden bayan doğum uzmanına başvurması kıymetli. Teşhis için de öncelikle her hastalıkta olduğu üzere hastanın şikayetleri ve ferdî öyküsü alınır. Akabinde jinekolojik muayene ve ultrasonografi yapılır.
Endometriozis teşhisini koymada en bilgi verici prosedür ultrasonografidir. İleri görüntüleme teknikleri olan MR, bilgisayarlı tomografi bilhassa derin endometriozis dediğimiz durumlarda yararlı olur. Endometriozisin kesin tanısı laparoskopi ile doku biyopsisi yapılarak konulur.
TEDAVİ NASIL PLANLANIR?
Çabucak çabucak her hastalıkta olduğu üzere endometrioziste de tedavi süreci hastanın durumuna nazaran belirlenir. Endometriozisin evresi ve şiddeti tedavi yaklaşımını tesirler. Tedavide belirleyici iki değerli faktör ise ağrı ve çocuk isteğidir. Medikal ilaç kullanımı ve cerrahi prosedürler, tedavideki temel yaklaşımı oluşturur.
Sözcü
