Grip aşılarında yaşanacak krizle ilgili beklenen oldu. Birçok ilgili dernek ve uzman, bu yıl geçtiğimiz yıllara göre daha çok grip aşısı getirtilmesi gerektiğini ve corona virüsü pandemisinde bulaşı önlemeye yönelik bir uygulama getirilmesi gerektiği konusunda uyarılarda bulundu.
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) 2. Başkanı Dr. Yusuf Eryazğan, konu ile ilgili sıkıntıları dile getirdi. Dr. Eryazğan, Türkiye’ye getirilen aşı sayısı yeterli olmadığı için, Sağlık Bakanlığı’nın kriterlere uygun kişileri belirlemede farklı bir sistem geliştirdiğini vurguladı.
SADECE 65 YAŞ ÜZERİ İÇİN BİLE YETERLİ DEĞİL
“Grip aşısı sürecinin başlangıcı geçtiğimi Cuma günü oldu. Medyada yer alan bazı bilgilerde bir puanlama sistemi yer aldı ve paylaşılan görselde aşı kriterleri yazıldı. Öncelikle bu kriterlerin ülkemize ne kadar uygun bilinmiyor. Biz de bunu Sağlık Bakanlığı’na, Bilim Kurulu üyelerine sorduk. Ancak konu ile ilgili bir açıklamaları olmadı. Bu nedenle biz de grip aşısı uygulamasının eski yöntemlerle olacağını düşündük.” şeklinde konuşan Dr. Eryazğan, konu ile ilgili Bakanlığa şu öneriyi sunduklarını söyledi:
Bizim konu ile ilgili önerimiz şuydu; kronik hastalar sistemden görülebildiği için, e-Nabız sisteminden bu kişilere aşı için uygundur gibi bilgi verilsin, ya da SMS atılsın. Çünkü bu kişilerin sağlık kuruluşlarına gitmesinin riskli olduğunu düşünüyoruz.
Dolayısıyla e-Nabızda hastanın raporu varsa ‘grip için riskli mi değil mi?’ görülebiliyor. Ancak bu öneriyi sunarken grip aşısının geçen senelerden daha fazla olması gerektiğini, sadece 65 yaş üzeri için bile 6-7 milyon aşı gerektiğini aktardık. Bu sene grip aşısı konusundaki farkındalık yüzde 200 artmışken, şu anda herkes aşı olmak istiyorken, her zamanki aşı miktarının yetmeyeceğini vurguladık.
FOTO: SHUTTERSTOCK
KOAH, DİYABET, ASTIM… TEK BAŞINA YETERLİ DEĞİL
Dr. Eryazğan, geçtiğimiz senelere göre değişen aşıya uygunluk kriterleri ile ilgili şu kritik bilgiyi verdi:
Önceden 65 yaş üzeri olmak, KOAH hastası olmak, astım ve diyabet gibi hastalığa sahip olmak tek kriterdi ve grip aşısı olmak için yeterliydi. Ancak şimdiki puanlama sistemine göre 3-4 hastalığı birden taşıyor olmanız lazım. Yani hem kalp hastası hem KOAH hem de diyabet olursanız ancak kritere uygun oluyorsunuz.
Görüyoruz ki Sağlık Bakanlığı, aşı sayısı az olduğu ve bu sayıyı yetiştirmeye çalışmak için kriterleri artırdı. Yani neredeyse ölüme yakın kişiler grip aşısı olabiliyor durumuna geldi.
Bu çok büyük bir sıkıntı. Grip aşısının parayla satışı da söz konusu değil. Biz bu kriterlere karşı çıktı. Ancak sistemde bir yapay zeka yedirmişler. Kriterler uygun değilse e-reçete için şifre bile giremiyorsunuz.
Biz vatandaşlardan grip aşısı olmak istiyorlarsa mutlaka öncesinden e-Nabız sisteminden kontrol etmelerini istiyoruz. Çünkü bu kişilerin sağlık kuruluşlarına giderek risk almalarını istemiyoruz. Vatandaşlarımız grip aşısı olacaklar diye corona olmasınlar.
İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) ise skorlama konsunda kendilerine bir bilgi verilmediğiniz, e-Nabız sisteminin skorlamayı kendisinin yaptığını ve kişinin uygun olup olmadığına sistemin karar verdiğini açıkladı.
UYGULAMA, CORONA BULAŞINI ARTIRACAK
İSTAHED yaptığı yazılı açıklamada, “Örneğin ‘KOAH’lı, kalp yetmezliği olan 85 yaşındaki hastaya sen aşıya uygun değilsin ama maalesef nedenini ben bilmiyorum’ demek zorunda kalıyoruz. Konuyla ilgili olarak daha önce yaptığımız açıklamada aşıya ulaşım ve aşı uygulanma algoritmasının kargaşaya ve Covid-19 bulaşımını artıran temaslara yol açmaması, hekim-eczane ve vatandaş arasında gerginliklere mahal vermeyecek netlikte ve basitlikte olması gerekmektedir demiştik. Mevcut uygulama ile bu amaç yeterince hasıl olmamaktadır.” bilgisi vurgulandı.
GRİP AŞISINDA ULUSLARARASI PUANLAMA NASIL YAPILIYOR?
Sağlık Bakanlığı’nın e-Nabız sisteminde uyguladığı kriterlerde, puanı 5 ve üzeri olan kişiler grip aşısı için uygun sayılıyor. İşte ‘Charlson indeksine göre komorbidite değerlendirme çizelgesi Komorbidite Hastalık Puanı’ hesaplaması:
1 puan
Koroner arter hastalığı
Konjestif kalp yetmezliği
Kronik pulmoner hastalık
Peptik ülser hastalığı
Periferik damar hastalığı
Serebrovasküler hastalık
Diabetes mellitus
Karaciğer hastalığı (hafif derecede)
Konnektif doku hastalığı
Demans
2 puan
Diabetes mellitus (uç organ hasarının eşlik ettiği)
Renal hastalık (orta veya ağır derecede)
Hemipleji
Nonmetastatik solid tümör
Lösemi
Lenfoma
Multipl myeloma
3 puan
Karaciğer hastalığı (orta veya ağır derecede)
6 puan
Metastatik solid tümör,
AIDS
Charlson İndeksine Göre Komorbidite Derecesi
Komorbidite derecesi
Toplam puan:
0 — Risk Yok.
1-2—-Hafif Risk
3-4– Orta Risk
5 ve üzeri Yüksek Risk
Sözcü
