Pankreas kanserinin görülme sıklığındaki artışa rağmen bilim insanları, teşhis ve tedavideki gelişmelere yenilerini ekleyerek pankreas kanserini tedavi edilebilen, hayat kalitesinin ve mühletinin arttığı bir hastalık haline getirme uğraşını sürdürüyor. Bu gayretlerin sonuç verdiğini anlatan Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, evvelki yıllarda ameliyat edilemeyen pankreas kanserlerinin artık uygun hastalarda “cerrahi” metoda başvurulabilir hastalıklar ortasında yer aldığını belirterek “Tıbbi ve teknolojik gelişmeler sayesinde uygun hasta kümesinde hastalarımızın yüzde 70-80’i cerrahi prosedürle başarılı bir formda tedavi ediliyor. Bu hayli kıymetli, zira pankreas kanserinde kurtulabilmek için cerrahi usulle hastanın tümörden kurtulması gerekiyor. Tedavi muvaffakiyetini sağlamak için ameliyatın akabinde hasta kemoterapi ve radyoterapi sistemleriyle destekleniyor” diyor.
FOTO: SHUTTERSTOCK
20 YIL SONRA 2. SIRAYA YÜKSELECEK
Pankreas hücrelerinde meydana gelen DNA değişiklikleri, hücrelerin olağan hayat süreçlerinin dışına çıkarak denetimsizce bölünmesine yol açıyor. Bu çoğalma sonucu hücreler etraf dokulara sızarak etrafa yayılıyor. Denetimsiz gelişen hücrelerin uzak organlara sıçraması halinde de “metastaz” yaşanıyor. Yani kanser bedenin öbür organlarında, dokularında görülebiliyor. Pankreas kanserinin gelişim sürecini bu halde özetleyen Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, hastalık hakkında şu bilgileri veriyor: “Pankreas kanserinin görülme sıklığı artıyor. Ülkemizde bayanlarda 100 binde 3.9 ve erkeklerde 100 binde 5.9 oranında görülüyor. Günümüzde en ölümcül dördüncü kanser tipi olan hastalığın 20 yıl sonra en yaygın görülen kanserler sıralamasında ikinci sıraya yükselmesi bekleniyor”
KİMLER RİSK ALTINDA?
Pankreas kanseri sayılarındaki artışın nedenleri ortasında; daha uzun yaşamak, sigara içmek, şişmanlık ve diyabet oranlarının artması üzere etmenlerin yanı sıra başka kanser tiplerindeki tedavi başarısı nedeniyle artan kanser hastalarının daha uzun müddet yaşaması da var. Çünkü bu hastalarda, sonradan pankreas kanseri gelişebiliyor. Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, hastalığın ortalama görülme yaşının 65-70 olduğunu, nadiren 45 yaşından evvel de ortaya çıkabildiğini belirtiyor. Tütün eserlerinin kullanımı pankreas kanseri riskini 2 katına çıkarıyor. Bu nedenle erkeklerde görülme oranı daha yüksek. Çok alkol tüketimi ile tetiklenen bir hastalık olan kronik pankreas iltihabı da (kronik pankreatit) da farklı bir risk faktörü. Birtakım genlerde meydana gelen mutasyonların yanı sıra ailede kanser hikayesi bulunması da riski artırıyor.
HANGİ BELİRTİLER GÖRÜLÜYOR?
Geç belirti veren ve “sinsi” ilerleyen bir hastalık olarak tanımlanan pankreas kanseri tanısı konduğunda hastaların yalnızca yüzde 20’si cerrahi tedavi için uygun bulunuyor, yarısında ise kanser uzak organlara metastaz yapmış oluyor. Pankreas kanseri başlangıçta şikayete neden olmasa da, birtakım hastalar mide ve sırt ağrısından, ilerleyen süreçte tümörün karındaki hudutları sarması nedeniyle sırta vuran şiddetli karın ağrısından, hazımsızlık ve şişkinlikten yakınıyor. Değerli bir belirtinin de sarılık olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, apansız gelişen diyabetin de pankreas kanserini düşündürmesi gerektiğini belirtiyor.
AMELİYAT EDİLEBİLEN HASTALAR ARTTI
Pankreas kanserinin geç fark edilmesi, tıp insanlarının tedavi konusundaki seçeneklerini azaltıyordu. Kitlenin ameliyat edilemeyecek kadar büyük olması, pankreasın etrafında hayati açıdan büyük kıymet taşıyan organlar bulunduğu için radyoterapiden gereğince randıman alınamaması, geçmişte tedavi yollarını tıkayan etmenler olarak öne çıkıyordu. Son yıllarda geliştirilen yeni ve aktif kemoterapi ilaçları ve ileri cerrahi teknikler sayesinde pankreas kanseri hastalarının sağ kalım oranında bariz iyileşmeler olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, şöyle devam ediyor:
“Öyle ki cerrahi uygulanabilen hastalarda 5 yıllık sağ kalım oranı artık yüzde 30-40’lara yükseliyor. Ameliyat sonrasında uygulanan kemoterapi ve radyoterapi sayesinde tümörün tekrarlama riski azaltılıyor ve daha başarılı sonuçlar alınıyor. Evvelki yıllarda kanserli hücrelerin pankreas etrafındaki damarlara yayılmaları nedeniyle ameliyat talihi olmadığı düşünülen hastalar, toplam hastaların üçte birini oluşturuyordu. Yani tedavi seçeneği çok sonluydu. Artık ameliyat öncesi uygulanan kemoterapi ve radyoterapi sayesinde tümörler küçültülüyor ve cerrahi ile alınması mümkün oluyor. Bu hasta kümesinin yüzde 70-80’ine cerrahi metotla tedavi sunabiliyoruz. Bu epey değerli zira pankreas kanserinden kurtulabilmek için cerrahi formülle tümörün alınması gerekiyor. Akabinde da kemoterapi ve radyoterapi ile tedavi başarısı destekleniyor.”
MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM ÖMÜR MÜHLETİNİ UZATIYOR
Tüm kanser cinslerinde olduğu üzere pankreas kanserinin tedavisinde de farklı disiplinlerde tecrübe sahibi uzmanların iş birliği başarıda faal rol oynuyor. Kanser teşhis ve tedavisinde vazife alan tüm uzmanlar, tümör kurullarında hastaları kıymetlendirerek istenecek ek tetkiklere, yapılacak süreçlere, tedaviye ve takip sürecine birlikte karar veriyor. Yapılan çalışmaların multidisipliner yaklaşımın olumlu sonuçlarını ortaya koyduğunu anlatan Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, “Multidisipliner tümör kurullarında tartışılan farklı kanser cinslerine sahip hastaların hastalık evrelemeleri daha yanlışsız yapılıyor, tedavilerine daha erken başlanıyor ve daha başarılı sonuçlar alınıyor” diye konuşuyor.
Sözcü
