Çağın vebası olarak isimlendirilen diyabet, pek çok hastanın hayatını olumsuz etkiliyor. 14 Kasım Dünya Diyabet Günü’nde Türk Diyabet Cemiyeti İdare Şurası Lideri Prof. Dr. Hasan İlkova, hastalık hakkında merak edilenleri ve coronavirüsle çabayı SÖZCÜ HaftaSonu’na anlattı, vatandaşları uyardı.
Prof. Dr. Hasan İlkova
– Diyabet ve Covid-19 ilgisi hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Diyabetli bireylerin coronavirüse yakalanma riskleri diyabetli olmayanlardan yüksek değildir. Lakin diyabetli bireylerin Covid-19’u daha ağır geçirebildiği tespit edilmiştir. Bilgiler, diyabetlilerin ağır bakım gereksinimlerinin 3-5 kat, vefat sıklığının ise 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Bu riskleri belirleyen en değerli faktörler de diyabetli bireyin kan glikoz denetiminin iyi olup olmadığı, hastanın yaşı, obez olup olunmadığı ve ikinci hastalıkların varlığıdır. Diyabetli bireylerin bu süreçte bağışıklık sistemlerini güçlendirmeleri ve mecbur olmadıkça dışarıya çıkmamaları gerekiyor.
– Diyabet nasıl bir hastalıktır?
Diyabet, insülin hormonunun eksikliği yahut etkisizliği sonucu ortaya çıkan ve kan şekeri yüksekliği ile seyreden, kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Tip1 ve Tip2 olarak isimlendirilen iki çeşidi vardır. Tip1’de insülin salgısı hiç yoktur ve kişinin insülini dışarıdan alması gerekmektedir. Diyabetli bireylerin yüzde 90-95’inde görülen Tip2’de ise bedende insülin salgısı olmakla birlikte yetersizdir. Bu durum salgı bozukluğu yahut insülin direnci olarak da bilinir.
– Diyabetin belirtileri nelerdir?
En sık belirtileri; ağız kuruluğu, çok su içme, sık idrara çıkma, idrar yolu ve genital mantar enfeksiyonları, bulanık görme, ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma, ciltte kaşıntı ve kuruma, oluşan yaraların güç iyileşmesi ve yorgunluk hissidir. Fakat Tip2 diyabetli bireylerin yaklaşık yarısı diyabetli olmalarına karşın diyabetlerinin farkında değildir. Teşhis tesadüfen yapılan yüksek kan şekeri ölçümü ile konulabilir.
– Teşhis konan şahısların birinci etapta nelere dikkat etmesi gerekir?
Diyabetli bireylere, tıbbi beslenme tavsiyelerine uymak, fazla kilolardan kurtulmak, kalp ve damar hastalıkları yoksa nizamlı olarak fizikî aktivite yapmak üzere alışkanlıkların benimsenmesi tavsiye edilir. Tip2 diyabet, yanlışsız beslenme ve hareketli bir ömür usulüyle %58 oranında önlenebilmekte yahut geciktirilebilmektedir.Sağlıklı beslenme ve idman diyabet tedavisindeki en değerli ögelerden biridir.
– Diyabetin tedavisinde insülinin yeri nedir?
Yüzyıl evvel Tip1 diyabet teşhisi almak adeta bir mevt kararıydı. Tıp tarihindeki en büyük başarılardan biri olan insülinin keşfi, diyabet tedavisinde ihtilal yarattı. İnsülin tedavisi, geç kalınmadığı takdirde çeşitli organ ve dokuların korunması açısından en iyi tedavidir. Diyabetteki yenilikçi tedaviler öteki alanlardaki tedavilere kıyasla daha geç ülkemize girmektedir ve tüm diyabetli bireyler bu yenilikçi tedavilere erişmemektedir.
– Diyabetin neden olduğu yan hastalık ve sorunlar nelerdir?
Diyabet körlük, kalp ve damar hastalıkları, böbrek yetmezliği ve alt ekstremite (ayak-bacak) kaybının en değerli nedenidir. Tip2 diyabette en kıymetli mevt nedeni ise kalp ve damar hastalıklarıdır. Kan şekeri denetiminin iyi bir biçimde sağlanması bu çeşit organ ve doku hasarının hem gelişimini önlemede hem de yavaşlatılmasında çok değerlidir.
İlkova, iç hastalıkları uzmanlarının da rapor çıkarması gerektiğini söyledi: TEDAVİYE ERİŞİM KOLAYLAŞMALI
“Ülkemizde endokrinoloji uzmanlarının ve merkezlerinin sayısı maalesef kâfi seviyede değil. Bu durum da mevcut uzman doktorların çok ağır bir yük altında olmalarına ve diyabetli bireylerin yenilikçi tedavilerine erişiminde zorluklar yaşamalarına neden oluyor. İç hastalıkları uzmanlarının da endokrinologlar üzere tüm tedavi seçeneklerine yönelik rapor çıkarabilmeleri çok kıymetli bir muhtaçlık. Bu tedavi ve izlem sürecinin içerisine aile doktorlarımızın de etkin olarak dahil edilmesi ülkemizde diyabet idaresini daha aktif ve ulaşılabilir hale getirecektir.”
Sözcü
