Amerikan ilaç şirketi Pfizer ile Alman BioNTech firmasının coronavirüse karşı geliştirdiği birinci aşı, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necmettin Ünal’a uygulandı. BioNTech’in kurucusu Prof. Uğur Şahin ve eşi Hasret Türeci’nin katkıları ile geliştirilen yüzde 90 muvaffakiyet sağlanan aşı için birinci uygulamaya istekli olarak katılan ve 27 Ekim günü aşı olan Prof. Ünal, yaşadığı tecrübesi anlattı:
RİSK ALTINDAYDIM: Ağır bakımcı olmam nedeni ile risk olasılığım epeyce yüksek… Bu mevzuda en iyi tedbir, başarılı bir uygulama olduğuna inandığım aşıyı yaptırmak oldu. Aşı 27 Ekim günü bende uygulandı ve birinci gün hafif biçimde ateşim yükseldi, onun dışında hiçbir yakınmam yok. Aşı retleri tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de maalesef arttı. Bunun yanlışlığını da ortaya koymak için rol-model oldum. BionTHech aşısı faz 3 kademesinde Türkiye’den de denek kabul etti. Ben de istekli katıldım. Birçok ülkede aşı ile ilgili araştırma var ve bunlardan 10 kadarı son kademeye (Faz 3) geldi. Bunlardan ve Moderna ve BioNThech aşıları da Faz 3 düzeyine ulaştı. Aşı tüm dünyada en kısa süreçte uygulanabilir olma potansiyele sahip bulunmalı. Maliyeti, tüm dünyada uygulanmasına imkan sağlayacak kadar düşük olmalı. Yan tesiri bulunmamalı ve bağışıklık açısından aktif olmalı.
BEKLEYECEK VAKİT YOK: Aşılama sonrasında araştırmaya katılan denekler mümkün yan tesirler ve aşının aktifliği açısından 2 sene takip edilecek. İki yılın sonunda durum kıymetlendirilmesi yapılıp bu aşının kullanılabilir olup olmadığına karar verilecek. Yani en az 2-2.5 sene sonra kesin sonuçlar ortaya çıkacak. Lakin pandeminin giderek daha fazla insanı tesirler hale gelmesi beklememize imkan vermiyor. Bu nedenle deneklerin durumu daha kısa müddette pahalandırılacak ve aşı bir an evvel kullanılır hale gelecek.
1.5 MİLYAR DOZ: Bu aşının ve başkalarının yaygın kullanım için onay alması bu yılın sonunu bulacak ve yaygın uygulama 2021’de başlayacak. BioNTech aşısının 2021 yılı sonuna kadar 1.5 milyar doz üretilmesi bekleniyor. Ancak 2021 yılı sonuna kadar 750 milyon kişi aşılanabilecek. Bu sayı salgının denetim altına alınması için yetersiz. Öncelikle hastalığa yakalanma, bu hastalığı daha fazla bireye bulaştırma potansiyeli olan bireylerin aşılanması gerekecek. Bağışıklık müddeti çok uzun olmasa bile COVID-19 aşılarının yaygın olarak uygulanması gerekir. Yaygın aşılama ile süreksiz de olsa bağışıklık sağlanması, virüsün bulaşabileceği yeni bireyler bulamadığı için yayılma suratını yavaşlatacak, tahminen de yok olmasını sağlayacak. Aşıyı reddetmek ise, toplum sıhhati açısından risk oluşturur.
TOPLUMSAL ORTAMLAR: Hastane ortamında bizim ünitemizde çalışanlara bu virüs bulaşmadı. Lakin çalışanlarımızdan yaklaşık 30 kişi COVID-19’a yakalandı yahut yakınları COVID-19 olduğu için karantinaya alındı. Maalesef arkadaşlarımızın çabucak hepsi hastane dışında bunu kaptı. Bu durum toplumsal ortamlarda, aile içinde, en güvendiklerimizin yanında gerekli önlemlere uyulmadığının göstergesidir.
BELİRTİSİ OLMAYANLAR: DSÖ tüm ülkelerin PCR testi müspet olan yahut PCR testi negatif olduğu halde klinik ve radyolojik bulguları olan hadiselerin COVID-19 olayı olarak rapor edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Ülkemizde ise neyin raporlandığı içinden çıkılamayan bir muammadır. Testi müspet çıkanlardan da yalnızca hastalık belirtilerini gösterenler, tahminen de yalnızca hastaneye yatanlar raporlanmaktadır. Bu durum belirtisiz olarak SARS-CoV-2 ile enfekte olmuş ve diğerlerine hastalığı bulaştırma riski olanların atlanmasına neden olmaktadır. Belirti göstermeyen COVID-19 hasta oranlarının yüzde 50-75 ortasında olduğu düşünülürse PCR testinin tüm temaslılara yapılmamasının hastalığın yayılmasının temel nedenlerinden olduğu söylenebilir.
Prof. Dr. Necmettin Ünal
YENİ KISITLAMALAR KURALLAR GELEBİLİR
Prof Ünal, salgınla ilgili yeni önlemlerin alınmasının kaçınılmaz olduğunu vurguladı ve tekliflerini şöyle sıraladı:
– Ülke genelinde toplu kapanma ile alakalı uygulamalar gündeme getirilebilir;
– Şehirlerarası ve memleketler arası seyahatler kısıtlanabilir;
– Her türlü toplu aktiviteyi kısıtlayıcı kurallar getirilebilir;
– Metropollerde toplu taşım kaynaklı bulaşı önlemek maksadı ile devlette ve özel dalda kaydırmalı/kademeli mesai uygulaması başlanabilir yahut geliştirilebilir;
– Yurtdışından gelenlerde hastalık yahut taşıyıcılık olmadığının kesin teyidi ve/veya 14 günlük karantina zaruriliği getirilebilir;
– Günlük ve kümülatif COVID-19 olay sayıları her vilayet, her mahalle olarak günlük olarak paylaşılabilir;
– Hastanelerin web sitelerinde başvuran hasta, yatan hasta, ağır bakımda yatan hasta, COVID-19 testi yapılan hasta, testi olumlu çıkan hasta sayılarının ilan edilmesi sağlanabilir. İş yerlerindeki COVID-19 hadise sayılarının da ilanı sağlanabilir.
AKTİFLİĞİ AÇISINDAN 2 YIL TAKİP
Prof. Dr. Necmettin Ünal geçtiğimiz 27 Ekim günü aşıyı oldu. Birinci gün ateşlendiğini söyleyen Prof. Ünal, “Başka meşakkat yaşamadım. 2 yıl takibi olacak” diye konuştu.
SAĞLIKÇI YORGUN VE MORALSİZ
Sıhhat çalışanları yorgun, moralsiz ve umutsuz. İşçi sayısı ile alakalı önemli sorunlar var. Bu süreçte sıhhat işçisine COVID-19 nedeni ile ek ödeme yapılacağının bildirilmesine rağmen bunun sürekliliği, ölçüsü, değişik kurumlara ödenmesindeki eşitsizlikler; primlerin dağıtımı ile alakalı aksilikler önemli mutsuzluk nedeni olmuştur. Pandemi başladığından beri özveri ile çalışan, sevdiklerinden başka yaşamak zorunda kalan, yerine nazaran hiç müsaade kullanamayan, gelir seviyesi azalan, COVID-19’un meslek hastalığı sayılmaması nedeni ile vefat ettiği takdirde ailesinin önemli hak mağduriyetine uğrayacağını bilen sıhhat çalışanlarının moralsiz ve umutsuz olması ile sonuçlanmaktadır.
Sözcü
