Maskeler hayatın bir modülü oldu. Yüzümüzdeyken konuşuyor, gülüyor, hapşırıyor, tükürük saçıyor ve işimiz bittiğinde maskeyi katlayıp çantamıza ya da cebimize koyuyoruz. Sonra birebir maskeler çoğunlukla tekrar yüze geri dönüyor.
İngiltere’de yapılan bir ankete nazaran beşerler maskelerini yıkamadan evvel günlerce kullanıyor. İngilizlerin yüzde 15’i ise tekrar kullanmaya uygun olan maskelerini hiç yıkamıyor.
ABD’de de durum iç açıcı değil.
- Amerikalıların yüzde 79’u kumaş maskeleri her gün yıkamıyor.
- Yüzde 43’ü haftada 1 yıkıyor.
- Yüzde 8’i hiç yıkamıyor
- Yüzde 68’i tek kullanımlık maskeleri birden fazla sefer kullanıyor.
Türkiye’de resmi bir araştırma olmasa da durumun çok farklı olmadığını iddia etmek sıkıntı değil.
Pekala maske hijyeni ne kadar değerli?
Herkesin merak ettiği soruların cevaplarını derledik*
1) Kullanılan maskelerin üzerinde neler olur?
Leeds Üniversitesi’nden Profesör Cath Noakes’a nazaran maskeye yakından bakıldığında üstünde -çoğu zararsız- çeşit çeşit bakteri, virüs bulunur. Birebirini elimiz için de söylemek mümkün. Lakin Noakes şu farkın altını çiziyor: Maske takmakla ilgili sürtünme ve nem tesiri ile bu mikroplar ‘maskne’ye dönüşebilir.
2) Maskne nedir?
Maskne, insan yüzünde maske takma ile ilgili meydana gelen cilt döküntüleri için kullanılan çatı terim. Uzmanlar bunu önlemek için maskelerin her gün yıkanmasını, kullan at maskelerin tekrar kullanılmamasını tavsiye ediyor.
3) Kirli bir maskeden Covid-19 kapmak mümkün mü?
Covid müspet birinin taktığı maske başkaları için büyük bir risk içeriyor. Maskeler değişilmemeli yahut oburunun maskesiyle bir temas olduğunda eller dikkatli halde yıkanmalı. Ayrıyeten Prof.Noakes’a nazaran üzerinde corona virüs olan bir maskeye ve sonra kendi burnuna yahut gözüne dokunmak teorik olarak bulaş riskini artırır.
4) Maskemi ne sıklıkta yıkamalıyım?
Ülkü olarak her taktıktan sonra. Yapılan testlerde hem kumaş hem de cerrahi maskelerin hem içinde hem dışında bir günlük kullanım sonunda virüse rastlandı. California Üniversitesi’nden Prof William Ristenpart’a nazaran 20 dakikada bir yıkamak mümkün değil fakat 5-6 gün beklemek de çok uzun.
5) Maskemi nasıl yıkamalıyım?
Sıcak yıkamak, hatta çamaşır makinesine atmak en ideali. En az 60 derecede deterjanla yıkanması öneriliyor. Kumaştan yapılan maskelerin cerrahi olanlara kıyasla daha düşük bir muhafaza sağladığı belirtiliyor. Vietnam’da yapılan bir araştırmada farkın maskenin yapısı kadar, genelde elde yıkanmasından kaynaklandığı ortaya çıkmıştı. Birebir araştırmada çamaşır makinesinde yıkanan kumaş maskelerin cerrahi olanlar kadar iyi muhafaza sağladığı görüldü.
6) Maskem biraz nemli, bir şey olur mu?
Olur. Yıkanan maskeler takmadan evvel kesinlikle tam olarak kurumuş olmalı. Nemli maskeler daha gözenekli hale gelmekte. Yağışlı havalarda da bu duruma dikkat edilmeli.
7) 10 dakika taktım, çantama koydum, sonra tekrar kullanabilir miyim?
Dikkatli olmak kaidesiyle evet. Evvel eller dezenfekte edilmeli. Maske yalnızca kulağa geçen iplerden tutulmalı ve kilitli bir kutuya, poşete konmalı. Takarken tıpkı süreçler tekrar edilmeli. Maskeler çantaya yahut cebe konmamalı. Cepler genelde yıkanmamış eller, para yahut anahtara konut sahipliği yapar. Prof Noakes’a nazaran maskemize her vakit virüs bulaşmış bir eşyaymış üzere davranmalıyız. Maskelerin konduğu kutu da nizamlı olarak yıkanmalı.
8) Kullan at maskeleri kaç gün kullanabilirim?
Her gün değiştirmek gerekiyor. En makûs ihtimalle iki-üç seferde bir. Bu maskeler vakit geçtikçe yıpranıyor ve daha az hami olmaya başlıyor.
*The Guardian, The Telegraph, Fast Company
Sözcü