Osmanlı İmparatorluğunun Avrupa ve Amerika’da da tarihin akışına ve kültürel hayata istikamet verdiği belirtilen yazıda, “Hepimiz kültürümüzün ve tarihimizin kıymetli kısımlarını tarihin en değerli imparatorluklarından Osmanlı İmparatorluğu’na, bilhassa de 500 yıl evvel yaşamış bir padişah olan I. Selim’e borçluyuz” denildi.
Yazıda, “I. Selim devrinden 18’inci yüzyılın başlarına kadar Osmanlı İmparatorluğunun iktisadını sürükleyen ögelerden biri de global kahve ticaretinin denetimi idi. Aslında bu parlak kırmızı taneli bitkiyi birinci bulan Yemen seferi sırasında Sultan Selim’in ordusuydu. Osmanlılar bu taneleri nasıl içecek haline getirebileceklerini keşfettiler ve yalnızca kahve içmeye has yerler inşa ettiler. Biz Amerikalıların (ve tabi ki Starbucks’ın sahibi Howard Schultz’un) kahve dükkanları için Osmanlı Sultanı I. Selim’e teşekkür etmemiz gerekir” tabirlerine yer verildi.
Avrupalıların Osmanlı’yı dünya tarihi anlatısının dışında bırakmasının sorgulanması gerektiği belirtilen yazıda, “İslam bugün Amerika’da bizim ‘Batı’ diye kabul ettiğimiz güce büsbütün zıt ‘tehditkar bir öteki’ üzere resmedilse de aslında tarihimizin ve kültürümüzün ayrılmaz bir kesimidir ve varlıklı geçmişimizde yapan bir güçtür. Amerika, Protestanlık ve kahvenin hepsinde Müslüman bir tarih kelam mevzusudur. Ülkemiz ABD ve dünya aslında epey Osmanlı’dır” değerlendirmesi yapıldı.
The Washington Times’ta Alan Mikhail tarafından kaleme alınan “Amerika’yı Değiştiren Osmanlı Sultanı: Amerika, Protestanlık ve kahve Hepsinin bir Müslüman tarihi var” başlıklı yazıda, birden fazla Amerikalının sabahları yudumladıkları kahvelerinin onları Osmanlı İmparatorluğu’na bağladığını bilmediği tabir edildi.
Yazıda, Osmanlı Devletinin “Hristiyanlığın Amerika’daki hakim formu olan Protestanlığın doğmasına tesir ettiğinin” ya da “Avrupalı kaşiflerin Amerika’yı Osmanlıların ve başka Müslümanların Avrupa ile Asya ortasındaki ticarette kurmuş oldukları hakimiyet nedeniyle keşfettiğini” çok az kişinin bildiği söz edildi.
“Amerikalılar Osmanlı’yı bilmiyor”
Hatta birtakım Amerikalıların Osmanlı İmparatorluğu’nun ne olduğunu bile bilmediği belirtilen yazıda, “Amerikalılar Orta Doğu’yu düşündüklerinde, ekseriyetle Amerikan savaşları için bir tiyatro sahnesi ve petrolleri için gerekli bir bölge olarak görüyorlar. Meğer hepimiz kültürümüzün ve tarihimizin kıymetli kısımlarını tarihin en kıymetli imparatorluklarından biri olan Osmanlı İmparatorluğuna, bilhassa de 500 yıl evvel yaşamış bir padişah olan I. Selim’e borçluyuz” denildi.
Bu yılın eylül ayının Osmanlı İmparatorluğunun 9. padişahı ve büyük bir şahsiyet olan I. Selim’in vefatının 500. yıl dönümü olduğu hatırlatılan yazıda, Yavuz Sultan Selim ismiyle da bilinen I. Selim’in hayatının ve hükümdarlığının, günümüze kadar süren yansımalarıyla dünya tarihinin tahminen de en kıymetli yarım yüzyılını kapsadığına işaret edildi.
“Yavuz Sultan Selim’in zaferleri dünyayı değiştirdi”
Yazıda, Yavuz Sultan Selim’in Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Kafkasya’daki savaşlarla Osmanlı topraklarını neredeyse üçe katladığı aktarılarak, “İtalyan kaşif Kristof Kolomb, Alman Katolik rahip Martin Luther, İtalyan diplomat ve siyaset filozofu Niccolo Machiavelli yahut öbür çağdaşlarından çok, I. Selim’in zaferleri dünyayı tam manasıyla değiştirdi” denildi.
Yavuz Sultan Selim ve ordusunun 1517 yılında İstanbul’dan Kahire’ye sefere çıkarak Memlük İmparatorluğunu mağlup ettiği anlatılan yazıda, şunlar kaydedildi:
“I. Selim artık çabucak hemen hiçbir imparatorluğun sahip olmadığı kadar toprak modülünü yönetiyordu. Dünyaya hükmetmenin anahtarları elindeydi. Dünyanın merkezini denetim ediyordu. Akdeniz, Hindistan ve Çin ortasındaki ticaret güzergahlarını inhisarında tutuyor ve eski dünyanın okyanusları ve tüm büyük denizlerindeki limanların sahibiydi. Müslüman dünyasındaki dini hükümranlığı artık rakipsizdi. Muazzam bir nakit kaynağı, toprağı ve insan gücü vardı. Hükümdarlığı o kadar çok güçlü bir hale gelmişti ki ‘Allah’ın yeryüzündeki gölgesi’ unvanını kazanmıştı.
Memlüklerin mağlup edilmesi, çağın iki büyük jeopolitik ve global gücü olan İslam ve Hıristiyanlık ortasındaki global güç istikrarını büsbütün değiştirmişti. Bu çağda din, yalnızca şahsî inanç sıkıntısı değil, dünya genelinde siyasetin örgütlenme mantığıydı. I. Selim, 1517 yılında, İslam’ın kutsal kentleri Mekke ve Medine’yi alarak Hristiyan nüfusun çoğunluk olduğu bir imparatorluğu Müslüman nüfusun çoğunluk olduğu bir imparatorluğa dönüştürdü. Kutsal kentlerin anahtarlarını teslim alması onu imparatorluğunun siyasi önderi olmasını yanı sıra dünyadaki bütün Müslümanların başı olarak Halife haline de getirmişti.”
“Avrupa, Osmanlı’nın dengi değildi”
Yavuz Sultan Selim’in genişleyen toprak hakimiyetinin, o vakitler küçük beyliklerden ve birbiriyle didişen kent devletlerinden oluşan bir kıta olan Hristiyan Avrupa için de dini bir tehdit oluşturduğu anlatılan yazıda, “Tek tek, hatta bir ortaya gelseler bile, bu büyük Müslüman imparatorluğun dengi değillerdi. Birçok Avrupalı, bu güç dengesizliğinin nedenini sadece siyasette değil ahlakta da yaşanan yozlaşma ile açıklıyordu. Bu tenkitlerden en kapsamlı ve kayda bedel olanları Martin Luther tarafından ortaya konuldu. Kendisi Hristiyanlığın İslam karşısındaki zayıflığını Katolik Kilisesinin ahlaki bozukluğundan kaynaklandığını öne sürdü. Papa’nın yozlaşması, Hristiyanlık ruhunu içeriden çürüterek tüm Hristiyanlık alemini kırılgan yapmış ve bu nedenle yabancı düşmanlara karşı savunmasız hale getirmişti” değerlendirmesinde bulunuldu.
Yazıda, Katolik güçlerin o periyot Osmanlılara karşı savunma için askeri seferberlik halinde olmaları nedeniyle, bu birinci Proteston kıpırtıları bastırmak için ek güçler göndermekte tereddüt ettikleri belirtilerek, sonuç olarak Luther ve destekçilerinin Protestan inancını Alman kasabalarında, sonrasında da tüm dünyada yaymak için bir tutunma fırsatı bulduğu söz edildi.
“Amerikalılar, hatta Starbucks Osmanlı Sultanı I. Selim’e teşekkür etmeli”
Osmanlı İmparatorluğunun muazzam büyüklüğü ve I. Selim’in bu geniş coğrafyayı denetim etmekte gösterdiği dirayetli liderlik ile ekonomik olarak bir güç merkezi haline geldiği vurgulanan yazıda, şu tabirlere yer verildi:
“I. Selim periyodundan 18’inci yüzyılın başlarına kadar imparatorluğun iktisadını sürükleyen ögelerden biri de global kahve ticaretinin denetimi idi. Aslında bu parlak kırmızı taneli bitkiyi birinci bulan Yemen seferi sırasında Sultan Selim’in ordusuydu. Osmanlılar bu taneleri nasıl içecek haline getirebileceklerini keşfettiler ve yalnızca kahve içmeye mahsus yerler inşa ettiler. Biz Amerikalıların (ve tabi ki Starbucks’ın sahibi Howard Schultz’un) kahve dükkanları için Osmanlı Sultanı Selim’e teşekkür etmemiz gerekir. Çok azımız, bir Osmanlı sultanının ticareti jeopolitiğe dönüştüren ve dünyanın birinci özgün kitlesel tüketim eserlerinden birinin arzını tekelleştiren kişi olmasını takdirle karşılıyoruz”
“Avrupalılar dünya tarihi anlatısında Osmanlıyı dışarıda bıraktı”
The Washigton Post’taki yazıda ayrıyeten şunlar kaydedildi:
“Osmanlılar, Sultan Selim’in hükümdarlığından Birinci Dünya Savaşına kadar 600 yılı aşan bir vakit diliminde dünya sahnesinin ana aktörleri olarak var oldu. Avrupalı güçler 19. yüzyılda bu imparatorluğu siyasi olarak geride bırakmaya başladığında birebir vakitte Osmanlı’yı, dünyamızın nasıl oluştuğuna ait tarih anlatısının dışında bıraktılar. Avrupalılar, kendi hakimiyetlerini bir biçimde kaçınılmazmış üzere göstermek için Osmanlı’nın son devrindeki görece zayıflığını bütün bir tarihe yansıtmaya çalıştılar.
“Amerika ve dünya aslında hayli Osmanlıdır”
Osmanlı İmparatorluğunun ‘Yeni Dünya’ ve günümüzdeki tesirlerini görmek için bu görüşü sorgulamak, Osmanlı tesirinin aslında her yerde var olduğu gerçeğini kavramamıza yardımcı olacaktır. Bu bakış birebir vakitte Avrupalıların yüzlerce yıldır Osmanlı hakimiyetini nasıl ele aldıklarını anlamamıza da katkı sağlayacaktır. Yavuz Sultan Selim sayesinde Osmanlı, öbür tüm devletlerden daha fazla güce sahip oldu, daha çok toprağı denetim etti, daha fazla insanı yönetti ve tarih sahnesinde daha uzun mühlet var oldu. Bu tarihi anlamak, Müslümanların ortak geçmişimizdeki ayrılmaz ve ekseriyetle de görmezden gelinen yahut reddedilen yerini görmemize yardımcı olacaktır. İslam bugün Amerika’da bizim ‘Batı’ diye kabul ettiğimiz güce büsbütün zıt ‘tehditkar bir öteki’ üzere resmedilse de aslında tarihimizin ve kültürümüzün ayrılmaz bir kesimidir, varlıklı geçmişimizde yapan bir güçtür. Amerika, Protestanlık ve kahvenin hepsinde Müslüman bir tarih kelam hususudur. Ülkemiz -ve dünya- aslında hayli Osmanlıdır.”
Sözcü
