SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyeleri Uzman Dr. Burcu Gökalp Özcan, 2020’nin birinci yarısı itibariyle yeni ömür formunun benimsenmeye başlandığını vurgularken, birçok insanın birinci kere karşılaştığı pandemi periyodunda öğrenilen yeni jenerasyon hastalıkların bir tabir biçimi olarak günlük hayatlarına girdiğini belirtti.
Dr. Özcan, ilgilerin, toplumsal yaşantının, alışkanlıkların, vb. birçok şeyin değişmeye, yeni manalar kazanmaya ve alışkanlık haline gelmeye başladığını tabir ederken, tam da değişimin başladığı yerde insanların dert ve öngörülmeyen durumlara tahammül etmek zorunda kaldığını vurgulayarak, “Bizler Covid-19 salgınını kendi süzgecimizden geçirirken, fonksiyonelliğini kaybetme tasası ile günlük rutini büyük bir değişim geçiren çocuklarımız için bu süreci anlamak daha da zorlaştı. Bnun için öncelikle, ebeveyn olarak kendi ruh sıhhati sürecimizden başlayarak, ruhsal iyi hal durumumuzu denetim etmeliyiz. Ruhsal iyi hal durumu bireyin zihinsel, bedensel ve ruhsal manada iyi olması demektir. Çocuk ruh sıhhati ise çocuğun zihinsel, fizikî ve duygusal manada iyi ve gelişebilir olmasıdır. Çocukların gelişme devrinde olması, onların toplumsal ve bilişsel alanda yeterliliklerinin de değişebilmesi durumudur” dedi.
ÇOCUK MERAKLA KEŞFETMEK İSTER
Çocukların bulunduğu pozisyonun, yaş ve ay aralığına nazaran farklılık gösterdiğini, buna bağlı olarak bir çocuğun ruh sıhhatinin iyi olmasının; gelişim basamaklarındaki ahenk, akranları ile ilgi kurabilmesi, öğrenebilir durumda olması ve oyun kurabilmesine nazaran belirlendiğini anlatan Dr. Özcan, şöyle devam etti:
“Bu süreçte çocuğun soru sorabileceği ve inançla karşılık alabileceği bir ortam oluşturmak çok değerlidir. Çocuklarımızın birçok soruya cevap aradığını göz gerisi edemeyiz. Çocuk merakla keşfetmek ister. Duyduğu, öğrendiği ya da merak ettiği her bahse, onun yaşına uygun cümleler kullanarak yalın karşılıklar verilmelidir. Ebeveynin bilmediği yahut karşılık vermekte zorlandığı bir durumda, bu bağlantıdan kaçınmamalı, bilmediğini ve öğrenmek için araştıracağını kesinlikle belirtmeli, çocuğun tasalarının farkında olmalıdır.”
ÇOCUĞUNUZU DERT VE MERAKTA BIRAKMAYIN
SANKO Üniversitesi Hastanesi Psikoloğu Gizem Başkılıç Turan ise içinde bulunulan durumu ve pandeminin tesirini göz önünde bulundurarak, üstü kapatılan her bir bilginin, çocukta korku ve merak uyandıracağını vurguladı. Yapılması gerekeni, çocuğun yaşadığı her hissin ebeveyn tarafından kabul görmesi ve kavrama sürecine dayanak olunması olarak anlatan Turan, tekliflerini şöyle özetledi:
* Çalışan anne ve babaların işten konuta dönüş vakitlerinde çocukları muhafaza maksadı ile temas etmemeleri çocukta yanlış anlaşılmalara sebep olabilir. Bu duruma müsaade vermemek için çocuğa uygun bir lisanla pandeminin günlük hayatımıza yansımaları anlatılmalıdır.
* Ebeveynlerin pandemi ile ilgili yorum ve paylaşımları abartıdan uzak, sade ve şeffaf olmalıdır. Unutulmamalıdır ki; çocukları maruz kaldıkları her olumsuz duyuma yetişkinler kadar direnç gösteremez ve soyut niyet maharetleri gelişmediğinden gerçek ilişkilendirme yapamazlar.
* Bu süreçte çocuğun penceresinden bakabilmeyi öğrenmek, onun göz hizasına inerek bağlantı kurmak ve hassasiyeti göz önünde bulundurularak temas etmek çok değerlidir.
* Çocukların duygusal ve psişik örüntülerine, kulak verilmeli ve bunu söz etmeleri kolaylaştırılmalıdır. Süreci yanlışsız yönetebilmek ismine mesken içerisinde de işlevselliğimizin devam ettiğini gösteren iletiler, çocuğa iletilmelidir.
* Üretkenlik ve keşif hissini kaybetmeden günlük rutinler oluşturulmalıdır. Kitap okuma, ders dinleme, müzikal etkinlikler, eğitici ve eğlendirici aktiviteler, metaforik oyunlar, duyusal aktiflik ve faaliyetler devam ettirilmeli ve uygun saat aralıklarında dışarıda yürüyüş planlanmalıdır.
Masal dinletileri, çocuk yogası çocukların odaklanma ve dingin olma halini daha çok artıracak usullerdendir. Empati oyunları hislerini daha kolay tabir etmelerini sağlarken; çadır kurma ve mesken içerisindeki duyusal parkurlar, bedensel muhtaçlıklarını dengelemekte yararlı olacaktır.
Ergenlik devrindeki bireyler için; akılcı sözler kullanarak kurgulama, hikayeleştirme ve yaratıcı mesken aktiviteleri yapılabilir.
* Bilim çocuk uygulamaları, Google Arka and Culture (dünyanın dört bir yanındaki ortak kültür kuruluşlarından sanat yapıtlarının ve kültürel yapıtların yüksek çözünürlüklü manzara ve görüntülerinin herkes tarafından görebileceği çevrimiçi platform) stant ve etkinliklerinden faydalanarak sağlıklı bir pandemi süreci geçirilebilir.
Sözcü
