CovId-19’un kalıcı tesirleri olacak mı tartışmaları sürerken hastalığı atlatanlar yorgunluk, baş ağrısı üzere meselelerin yanı sıra unutkanlıktan şikayet ediyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu şikayetin yaygınlığının araştırmalarla kanıtlandığını belirterek nedenlerini şöyle açıkladı:
Prof. Dr. Derya Uludüz
İşte araştırma raporları
Covid-19 pandemisinden beri insanlarda unutkanlık, kısa müddetli hafıza kaybı, baş karışıklığı, konsantre olamama ve depresif ruh halleri üzere şikayetleri daha sık duyar olduk. Fransa’da Covid-19 hastalarının yüzde 34’ünde hafıza kaybı geliştiği ve yüzde 27’sinin aylar sonra konsantrasyon sorunları yaşadığı belirlendi. İngiltere ve İtalya’daki raporlar, Covid-19 hastalarının yaklaşık üçte birinde unutkanlık, odaklanamama, baş karışıklığı üzere nörolojik belirtiler görüldüğünü bildirdi. ABD’de yapılan bir ankette de Covid-19’dan kurtulan yaklaşık 4 bin kişinin yarıdan fazlasında hafıza sıkıntıları en yaygın şikayetler ortasında yer aldı. Yeni yayınlanan bir çalışmada ise Covid-19 hastalarında en sık görülen nörolojik belirtilerden birinin yüzde 31,8 oranla hafızada etkilenme olduğu tespit edildi. Tüm bu şikayetlerin demans belirtileriyle misal olması da bilhassa yaşlıları endişelendirmeye başladı.
Uzun sürerse ne yapılmalı?
Covid-19 kaynaklı unutkanlık aylarca sürebilir. Datalar, bireylerin enfeksiyondan sonra 3 ila 6 ay içinde büsbütün iyileştiğini gösteriyor. Bu mühlet uzadığı takdirde bir uzman nöroloğa başvurulması gerekiyor.
Birçok teori var ama…
Covid-19 kaynaklı unutkanlık üzere nörolojik belirtilerin sebebini açıklayan birçok teori var. Lakin genel kanı bağışıklık sisteminin koronavirüse verdiği reaksiyon. Bu da pek çok farklı formda gerçekleşebilyor. Nature Reviews Neurology mecmuasında yayınlanan bir araştırma, sitokinlerin ve bunlarla alakalı bağışıklık aktivitesinin Covid-19’lu bireylerin beyinlerinde yaralayıcı derecede yüksek seviyede iltihaplanmaya yol açabileceğini ve hatta başlangıçta fark edilmeyen lakin bilişsel hasara neden olabilecek küçük damarlarda tıkanmaları tetikleyebileceğini gösterdi.
Ayrıyeten, virüsün kan hücrelerini ve damarları enfekte etme yeteneğine sahip olduğuna dair ispatlar var, münasebetiyle kan damarlarında yahut damarları kaplayan hücrelerde iltihaplanma olması da beyne hasar verebiliyor. Öbür bir muhtemel bağışıklık reaksiyonu sorunu ise, savunma hususlarının kazara kendi dokularımıza ve hudut hücrelerimize saldırabilmesi… Bu üzere bağışıklık reaksiyonlarıyla hasar görmüş olan hudutlar, yanlış sinyaller gönderdiğinde ‘beyin sisi’ (bilinç bulanıklığı) yakınmaları başlıyor.
Sözcü
