Covid-19 hadiseleri giderek artıyor… Üstelik hastalanan kümede artık gençler de yaygın olarak yer almaya başladı. Münasebetiyle ‘Virüs yalnızca yaşlıları gaye alıyor. Ben gencim, bana bir şey olmaz’ diye düşünmek çok yanlış. Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, büyük küçük herkesin Covid-19’a karşı önlemli olması gerektiğinin altını çizdi. Prof. Dr. Ceyhan’ın bahisle ilgili açıklamaları şöyle:
– Hadiseler giderek artıyor. Bugüne kadar nerelerde yanılgı yapıldı?
Nisan ve mayıs ayında yapılan birinci çalışmalarda, çocukların corona virüsünü az bulaştırdığı, hatta bulaştırmadığı söylendi. 5 yaş altına maske takmaya gerek olmadığı da lisana getirildi. Hatta bu, Dünya Sıhhat Örgütü Lideri Ghebreyesus tarafından açıklandı. Dünyada ve bizdeki danışmanlık hizmeti veren bilim adamları tarafından da bu halde açıklandığı için beşerler yanıltıldı. Bu şahıslar, hükümetleri yanıltarak yanlış kararlar alınmasına neden oldu. Bizde de bu türlü oldu, dışarıda da. Özetle devletler yanıltıldı, birden teğe önlemler kaldırıldı. Başımıza gelen işin en büyük sorumlusu bu şahıslar oldular.
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, kural tanımayan gençlere bu türlü seslendi: Hem kendinizin hem de ailenizin sıhhati için önlem alın!
5 TESIRLI YOL VAR
– Hadise artışının önüne geçmek için yeni pandemi stratejisi nasıl olmalı?
11 Mayıs’tan bu yana binli sayılar civarında gidiyoruz. Hasebiyle önlemleri gözden geçirmemiz lazım. Bu süreçte yapılması gerekenleri şöyle sıralayabiliriz: 1- Mesailer bütün ülkede, hem kamuda hem özel kesimde kademelendirilmeli. 2- Toplanmalara sayı sonu getirilmeli. 3- Şehirlerarası sirkülasyon denetim altına alınmalı. 4- Yalnızca 65 yaş üstüne uygulanan tedbirler kâfi olmuyor. Zira bir taraftan ağır olay sayıları artıyor. Önlemler tüm ülkede, bütün yaş kümelerine tıpkı formda uygulanmalı. 5- Test stratejisi değişmeli. Daha çok bulaştırma potansiyeli yüksek sıhhat çalışanına ve hizmet bölümünde çalışanlara tarama testleri yapılmalı.
MASKE SORUNU NASIL ÇÖZÜLÜR?
– Hâlâ maske ve toplumsal aralık kurallarını hiçe sayanlar var. Bu şahıslara nasıl ulaşılabilir?
Bunun için farklı irtibat yolları kullanılmalı. Bildirilerin iletilmesinde bu kümelerin lafını dinlediği ya da bu kümelerde tesirli olan öğretmen, muhtar, toplumsal kümeye liderlik yapanlar, imamlar aracılık etmeli. Örneğin Diyanet’in mescitlerde, cuma namazlarında bu iletileri vermesi gerekiyor. Yoksa onlara devletin, basının ulaşması pek mümkün olmuyor.
ÇOCUKLAR DA YETiŞKiNLER Üzere KORUNMALI
– Geçen hafta olaylarda yaş ortalamasının düştüğünü açıklamıştınız. Çocuklar ve gençler için tavsiyeleriniz nelerdir?
Pandemi sürecinde çocuklar için yanlış açıklamalar yapıldı, risk altında olmadıkları söylendi. Zira o devirde bu çalışmalar yapıldığı sırada çocuklar dışarı çıkmıyordu. Çocuklar dışarı çıkmaya başladıktan sonra, bilhassa kreşler ve anaokullarının açıldığından beri bu niyetin son derece yanlış olduğu anlaşıldı. Çocukların da en az yetişkinler kadar virüs bulaştırabildiği, hatta adolesan yaş kümesinin yetişkinlerden daha fazla virüs bulaştırdığı anlaşıldı. Ayrıyeten ‘Adolesanlara, yani büluğ çağındaki çocuklara hiçbir şey olmuyor, çocukları muhafazaya çok uğraşmamak lazım’ üzere görüşler de çöktü. Bizim yaptığımız çalışmada 220 çocuk hadisemizi açıkladık. Bunların içerisinde 6 tanesi uzun mühlet teneffüs aygıtına bağlı olarak ağır bakımda yattı. İkisini de kaybettik. Hatta Sıhhat Bakanlığı ülke genelinde 12 çocuğun kaybedildiğini açıkladı. Yani çocuklar hiçbir şey olmayan bir küme değil. Münasebetiyle çocuklar için de yetişkinlerin aldığı tüm korunma önlemleri alınmalı.
GENÇLERE HAYATİ IHTARLAR
Gençler hem kendilerinin hem de yakınlarının sıhhatini riske atmamak için maske takmalı. Kalabalıklara girmemeliler. Öteki beşerlerle maskeli bir halde en az 1.5 metre aradan münasebet kurmalılar. Çok bağırarak konuşmak ve kalabalık bir ortamda müzik söylemek, bunlar riski artıran faktörlerdir.
– Pekala sizce okullarla ilgili nasıl bir yol izlenmeli?
Okulları muhakkak bir tarihe ertelemek son derece anlamsız. Zira virüsün hangi tarihte, hangi durumda olacağını bilemezsiniz. Bu yüzden bunun aşikâr sayısal kriterler konarak ona nazaran yapılması lazım. Okulları açma acil hareket planı hazırlanmalı. Planda hangi sayıda okulların karma bir eğitime başlayacağı, kriterimiz günlük hadise sayısıysa hangi sayıda okulların yüz yüze eğitime geçeceği, hangi sayıda eğitime orta vereceği bunların hepsi belirlenmeli. Yoksa günlük değerlendirmelere bırakırsanız, örneğin 31 Ağustos’ta durum tehlikeli diye açmadığınız birinci sınıfları, artık çok daha riskli bir durumda açmak zorunda kalacaksınız. O yüzden bunlar bu türlü tarihlerle değil, sayısal kriterlerle değerlendirilmeli.
BÂTIN BULAŞTIRICILARA DİKKAT
Bakanlığın bir tarama çalışması var ve o tarama çalışmasında görüldü ki Türkiye’de 20 bin etkin olay varken 215 bin teşhis konmamış. Belirtisiz ya da az belirtili olduğu için test yapılmamış lakin olumlu olan şahıslar vardı. Münasebetiyle en az 10 katı kadar (bu yalnızca bizim ülkemizde değil, en iyi test yapan ülkelerde bile) virüs taşıyan insan var. Şu anda faal hadise sayımız 25 bin civarında. Demek ki en az 250 bin tane virüs taşıyan ve etrafa bulaştırma potansiyeli olan insan var.
Sözcü
