Halk ortasında pek fazla bilinmeyen Periferik Arter Hastalığı (PAH), hayati risk oluşturması nedeniyle ciddiye alınması gereken bir sıhhat sorunu olarak son devirde sık görülmeye başladı. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. İhsan Alur, Periferik Arter hastalığının ilerleyici damar sertleşmesi (kireçlenmesi) nedeniyle bacaklara kan taşıyan atardamarlarda daralma yahut tıkanma ile sonuçlanan, birtakım komplikasyonlar ve hatta mevtle sonuçlanan önemli bir damar hastalığı olduğunu söyledi.
“30 MİLYONDAN FAZLA KİŞİYİ ETKİLEDİ”
İnsan ömründe beklenen hayat müddeti artışıyla bağlantılı olarak sıklığı giderek artan Periferik Arter hastalığının, günümüzde yaklaşık 30 milyondan fazla insanı etkilediğini kaydeden Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. İhsan Alur, Türkiye’de Ege Bölgesi’nde yapılan bir çalışmada genel nüfusta bu hastalığın görülme sıklığının yüzde 19.7 olarak bulunduğunu vurguladı.
“HER 5 ŞAHISTAN 1’İ RİSK ALTINDA”
Günümüzde her 5 yetişkinden birinin hayatı boyunca bu hastalığa yakalanma riski taşıdığına dikkat çeken Op. Dr. İhsan Alur, “65 yaşına kadar risk faktörü olan bireyler, olmayanlara nazaran 2.4 kat; 65 yaşından sonra ise 4 kattan daha fazla sıklıkta PAH’a yakalanma riskine sahiptirler. Erkeklerde PAH görülme sıklığı yüzde 25.8, bayanlarda ise yüzde 17.2dir. Yani erkekler bayanlara oranla daha çok risk altındadır” diye konuştu.
Op. Dr. İhsan Alur, ‘Atardamar Hastalığı’ olarak da isimlendirilen Periferik Arter Hastalığındaki risk faktörlerini ise şöyle sıraladı:
“Erkek cinsiyet, ileri yaş (özellikle 65 yaş ve üstü), sigara yahut tütün kullanımı, hiperlipidemi (kanda yağ düzeyi yüksekliği), hipertansiyon (yüksek tansiyon), şeker hastalığı ve metabolik sendrom PAH için risk faktörleridir.”
“AYAK VE BACAK KAYIPLARI GİDEREK ARTIYOR”
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Metabolik Sendrom Çalışma Kümesinin yayınladığı kılavuzda metabolik sendromun; insülin direnciyle başlayan göbek etrafı yağlanması, glukoz intoleransı (gizli şeker) yahut şeker, dislipidemi, hipertansiyon ve koroner arter hastalığı (KAH) üzere sistemik bozuklukların birbirine eklendiği ölümcül bir hormon bozukluğu olarak tanımlandığına dikkat çeken Op. Dr. İhsan Alur, şöyle devam etti:
“Türkiye’de Batı Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında, total kolesterol (kan yağları olan LDL, HDL ve VLDL bedellerinin matematiksel toplamıdır) seviyeleri düşük olmakla birlikte, sigara/tütün kullanımının yaygınlaşması, son yıllarda giderek artan çok kilo (obezite) sorunu, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon sıklığında artış olması değerli sıkıntılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’nin genç nüfusa sahip olmasına karşın, üstte bahsettiğimiz nedenlerden ötürü aterosklerotik damar hastalığının (PAH) yaygınlaşması ve bu hastalığa bağlı istenmeyen komplikasyonlar (yürümekle oluşan yahut istirahat bacak ağrısı, ayaklarda ve bacaklarda iyileşmeyen yaralar, ayak ya da bacak kaybı, hatta hastanın hayatını kaybetmesi gibi) giderek artan oranlarda karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle, bu hastalığa karşı uyanık olmamız ve tanıda/tedavide süratli hareket etmemiz çok değerlidir. PAH asemptomatik (belirti ve bulgularının olmaması) olabileceği üzere atipik (sıradışı) belirtilerle de seyredebilir. Bu yüzden bu hastalığın teşhisinde atlama ya da gecikme olabilir.”
BU BELİRTİLERE DİKKAT!
PAH’ın tipik belirtilerinin yürüme sonrası bacaklarda ağrı, ilerleyen periyotta istirahat esnasında hissedilen bacak ağrısı, bacaklarda uyuşukluk, baldır kaslarında güçsüzlük, bacaklarda ve ayaklarda soğukluk, üşüme hissi, ayaklarda renk değişikliği, ayak tırnaklarının kalınlaşması olduğunu vurgulayan Op. Dr. İhsan Alur, “Yürüme sonrası bacaklardaki ağrıya ‘Klodikasyo’ denir. Klodikasyo, ekseriyetle idman sırasında kramp halinde oluşan baldır ağrısıdır. Dinlenme ile geçer, makul bir uzaklıkta (Örneğin 500 metre100 metre yahut 50 metre gibi) oluşur, hastalığın ilerlemesi ile yürüme aralığı gederek azalır. Lakin bacak ağrısı vasküler olmayan nedenlere bağlı da olabilir” sözlerini kullandı.
“İLAÇLAR KÂFİ GELMEZSE ANJİYO GEREKEBİLİR”
Periferik Arter Hastalığının tedavisinde kan sulandırıcı ilaçların kullanılması, şayet ilaçlar kâfi değilse anjiyo formülüyle damarların açılması yahut cerrahi operasyonla baypas ameliyatı seçeneklerinin bulunduğunu vurgulayan Op. Dr. İhsan Alur, Covid ile PAH bağı hakkında ise şu bilgileri paylaştı:
“PAH için tanımlanmış risk faktörleri olan hastaların pandemi sürecinde risk altında olduklarını ve Kovid-19’un bu hastalarda damar tıkanıklığını tetikleyebileceğini ve önemli sorunlara yol açabileceğini belirtmek gerekiyor. PAH hastalarının kan sulandırıcı ilaçlarını aksatmaması ve maske, toplumsal ara, hijyenle birlikte takipli oldukları tabip teklifiyle Kovid-19 aşısını yaptırmaları gerekiyor.” (DHA)
Sözcü
