Dört yıl evvel ortamızdan ayrılan Tarık Akan vefat yıldönümünde anılıyor. Türk sinemasında çok sayıda unutulmaz sinemaya imzasını atan Tarık Akan birinci olarak 1971 üretimi olan Solan Bir Yaprak Üzere sineması ile Yeşilçam’a adım atmıştı.
TARIK AKAN KİMDİR?
Asıl ismi Tahsin Tarık Üregül olan sanatçı, 13 Aralık 1949’da İstanbul’da dünyaya geldi. Subay olan babası Yaşar Üregül’in misyonu münasebetiyle Erzurum Dumlupınar İlkokulu’nda başladığı eğitimini Kayseri’de tamamladı.
Babası emekli olduktan sonra ailesiyle Bakırköy’de yaşamaya başlayan ve Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Kısmı’nda okuyan Akan, eğitimi müddetince cankurtaranlık ve işportacılık yaptı.
Tarık Akan, 1970’te “Ses” mecmuasının açtığı “Sinema Artist Yarışması”nda birinci olunca, Makine Mühendisliği kısmından ayrıldı ve Gazetecilik Yüksek Okulu’na girdi.
Sinemaya geçmeden evvel bir mühlet düğün salonlarında müdürlük, sandal kiralama üzere işlerle uğraşan Akan, “Solan Bir Yaprak Gibi” isimli sinema ile 1971’de sinemaya adım atıp Tarık Akan ismini kullanmaya başladı.
Sanatçı, tıpkı yıl Sadık Şendil’in kaleme aldığı, Orhan Aksoy’un yönettiği “Emine” sinemasında ise Filiz Akın ile başrolü paylaştı.
FOTO: DEPOPHOTOS / Akan, toplam 111 sinemada ve 4 televizyon dizisinde oynadı.
7 ALTIN PORTAKAL MÜKAFATI
Türkiye’nin Altın Portakal’da 7 mükafata sahip tek erkek oyuncusu olan Akan, birinci mükafatını “Suçlu” isimli sinemadaki rolüyle 1973’de aldı.
Direktörlüğünü Ertem Eğilmez’in yaptığı 1973 üretimi “Canım Kardeşim” ile 1974 üretimi “Hababam Sınıfı”nda başrol oynayan sanatçı, 1970-1975 ortasında, yılda 12 sinemada rol alarak Türk sinemasının unutulmaz isimlerinden biri haline geldi.
Sinemalarında sıklıkla “Ferit” ismini kullanan başarılı sanatçı, bu periyotta Türk sinemasının ünlü bayan sanatkarları Gülşen Bubikoğlu ile “Ah Nerede”, Emel Sayın ile “Mavi Boncuk”, Hülya Koçyiğit ile “Sev Kardeşim”, Hale Soygazi ile “Gece Kuşu Zehra” sinemasında rol aldı.
FOTO: DEPOPHOTOS / Tarık Akan, Ses mecmuasının açtığı müsabakada birinci olmuştu.
MADEN SINEMASINDA CÜNEYT ARKIN İLE ROL ALDI
Stiliyle 1970’li yıllara damgasını vurarak Yeşilçam’ın jönleri ortasına giren Akan, 1977’de Zeki Ökten’in direktör koltuğuna oturduğu “Sürü” sinemasının akabinde politik sinemalarda rol almaya başladı.
Tarık Akan, 1978’de Cüneyt Arkın ile başrolü paylaştığı “Maden” sinemasının sonrasında, 1979’da mecburî askerlik vazifesini yedek subay olarak Denizli’de tamamladı. “Maden” sinemasını bir söyleşide anlatan Akan, üretiminde da emek harcadığı sinemadan şu sözlerle bahsetti:
“O devirde Türkiye’nin en çok seyredilen sineması ve benim de o periyotta en çok para kazandığım sinemadır. O periyotta tüm sendikaların, emekçi sendikalarının her yerinde, dağ başlarına kadar çıkartılıp oynatılan bir sinemadır. Misyonunu çok hoş yerine getirmiştir. Sendikacılık, personellik, emekçi olmak, emek, sermaye nedir, açık ve net olarak altı çizilmiş olarak veren sinemalardan biridir.”
Senaryosunu Yılmaz Güney’in yazdığı, Şerif Gören ile Güney’in yönettiği 1982 imali Altın Palmiye ödüllü “Yol” sinemasında de rol alan Akan, 1990’da Rıfat Ilgaz’ın birebir isimli yapıtından uyarlanan “Karartma Geceleri”nde başrolde yer aldı.
FOTO: DEPOPHOTOS / Tarık Akan’ın da rol aldığı, 1 Ocak 1975 tarihinde vizyona giren Mavi Boncuk Türk sinemasının unutulmazları ortasında yer alıyor.
HAPİSHANE GÜNLERİNİ ANLATAN KİTAP YAZDI
Sanatçı Akan, 1985’te Berlin Milletlerarası Sinema Şenliği’nde mansiyon, 1992’de Adana Altın Koza Sinema Şenliği’nde “En Yeterli Erkek Oyuncu”, 1996’da Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “Yaşam Uzunluğu Onur Ödülü”, 2006’da Sinema Müellifleri Derneği “Onur Ödülü”, 2007’de ise Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği’nde “Sinema Emek Ödülü” kazandı.
Tarık Akan, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin akabinde 1981’in başlarında, Almanya’da yaptığı bir konuşma yüzünden Türkiye’ye dönüşünde tutuklandı. 12 yıl mahpus istemiyle yargılanarak 2,5 ay hücre mahpusu cezası alan sanatçı, hapishane günlerini ve darbe sürecini 2002’de yayımlanan “Anne Başımda Bit Var” kitabında kaleme aldı.
EVLİLİKLERİ
1986 yılında Yasemin Erkut ile evlenen oyuncunun birebir yıl Barış Zeki Üregül isimli oğlu dünyaya geldi. İki yıl sonra, 1988 yılında Yaşar Özgür Üregül ve Hasret Üregül ismindeki ikiz çocukları oldu. Oyuncu, evlendikten dört yıl sonra 1989 yılında boşandı. 1990 yılında, Acun Günay ile birlikte yaşamaya başladı ve birliktelikleri vefatına kadar devam etti.
FOTO: DEPOPHOTOS
KANSER NEDENİYLE ÖMRÜNÜ YİTİRDİ
Akciğer kanseri olan Akan, tedavisini İstanbul’da sürdürmekteyken 16 Eylül 2016 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi için 18 Eylül 2016 tarihinde Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’nda düzenlenen anma aktifliği sonrasında, Teşvikiye Camii’nde kılınan cenaze namazının akabinde Bakırköy Mezarlığı’na defnedildi.
FOTO: DEPOPHOTOS
OYNADIĞI SINEMALAR
Vizontele Tuuba (film) (2003)
Gülüm (film) (2002)
Meşrutiyet – Abdülhamit Düşerken (film) (2002)
Hayal Kurma Dersleri (film) (2000)
Eylül Fırtınası (1999)
Mektup (film) (1996)
Aşk Üzerine Söylenmemiş Herşey-Hep Tıpkı (film) (1995)
Çözülmeler (film) (1993)
Yolcu (film) (1993)
Devlerin Mevti (film) (1991)
Uzun ince Bir Yol (film) (1991)
Bir Bayan Düşmanı (film) (1991)
Bir Küçük Bulut (film) (1990)
Karartma Geceleri (film) (1990)
Berdel (film) (1990)
Üçüncü Göz (film) (1989)
Dönüş (film) (1988)
Yağmur Kaçakları (film) (1987)
Kızımın Kanı (film) (1987)
Ses (film) (1986)
Adem ile Havva (film) (1986)
Kıskıvrak (film) (1986)
Acı Dünyalar (film) (1986)
Beyoğlu`nun Art Yakası (film) (1986)
Bir Avuç Cennet (film) (1985)
Tele Kızlar (film) (1985)
Paramparça (film) (1985)
Kan (film) (1985)
Damga (film) (1984)
Alev Alev (film) (1984)
Yosma (film) (1984)
Pehlivan (film) (1984)
Beyaz Mevt (film) (1983)
Gecenin Sonu (film) (1983)
Derman (film) (1983)
Çocuklar Çiçektir (film) (1983)
Arkadaşım (film) (1982)
Yol (film) (1982)
Kaçak (film) (1982)
Delikan (film) (1981)
Rastgele Bir Bayan (film) (1981)
Adak (film) (1980)
Sürü (film) (1978)
Seninle Son Kez (film) (1978)
Maden (film) (1978)
Kanal (film) (1978)
Lekeli Melek (film) (1978)
Bizim Kız (film) (1977)
Baraj (film) (1977)
Irmak (film) (1977)
Sevgili Dayım (film) (1977)
Erdem Kelamı (film) (1977)
Aşk Dediğin Laf Değildir (film) (1976)
O denli Olsun (film) (1976)
Baht Bağlayınca (film) (1976)
Gece Kuşu Zehra (film) (1975)
Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (film) (1975)
Ateş Böceği (film) (1975)
Merhaba (Bizim Aile) (film) (1975)
Mecnunsun (film) (1975)
Evcilik Oyunu (film) (1975)
Ah Nerede (film) (1975)
Çapkın Hırsız (film) (1975)
Mavi boncuk (1974)
Hababam Sınıfı (film) (1974)
Memleketim (film) (1974)
Mahçup Delikanlı (film) (1974)
Esir Hayat (film) (1974)
Kanlı Deniz (film) (1974)
Boşver Arkadaş (film) (1974)
Yaz Bekarı (film) (1974)
Oh Olsun (film) (1973)
Canım Kardeşim (film) (1973)
Yalancı Yarim (film) (1973)
Umut Dünyası (film) (1973)
Bebek Yüzlü (film) (1973)
Yeryüzünde Bir Melek (film) (1973)
Üç Sevgili (film) (1972)
Tatlı Dillim (film) (1972)
Sev Kardeşim (film) (1972)
Para (film) (1972)
Azat Kuşu (film) (1972)
Hatalı (film) (1972)
Sisli Anılar (film) (1972)
Aşkların En Hoşu (film) (1972)
Feryat (film) (1972)
Yazgımın Oyunu (film) (1972)
Melek mi, Şeytan mı? (film) (1971)
Beyoğlu Hoşu (film) (1971)
Vefasız (film) (1971)
Emine (film) (1971)
Solan Bir Yaprak Üzere (film) (1971)
Sözcü
