Corona virüsü ortaya çıktığından beri yüzlerce bilim insanı dünyanın dört bir yanındaki laboratuvarlara kapanıp bu salgına deva aramaya başladı. Geçen hafta Hasret Türeci ve Uğur Şahin’in kurucuları ortasında olduğu Almanya merkezli Biontech ile Pfizer’ın paydaşlığı tarafından yapılan açıklamada yüzde 90 muhafaza sağlayan bir aşıda son etaba gelindiği belirtildi. Ama aşı üreten tek küme Pfizer-Biontech değil. Rusya’da devlet, Çin’de özel şirketler, İngiltere’de AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi de klinik testlerini tamamlamış bir aşı üretmek için harıl harıl çalışıyor. İşte Almanya, Çin, İngiltere ve Rusya’da üretilen aşılardaki son durum ve merak edilen kimi soruların yanıtları…
1-Aşının bağışıklık oranı ne?
Biontech-Pfizer: Pfizer’ın husus hakkında hazırladığı basın bülteninde yer alan bilgilere nazaran aşı insan bedeninde virüse karşı yüzde 90 bağışıklık sağlıyor.
Oxford-AstraZeneca: Aşının bağışıklık oranına ait bir bilgi verilmedi. Ama Haziran ayında yapılan testlerde yaşlı ve gençlerde bağışıklık kazandırdığı tespit edildi. Şirket birinci kademede 3 milyar doz aşı üretmeyi planlıyor.
Gamaleya Enstitüsü: Klinik testler sonucu aşının virüse karşı yüzde 92 oranında bağışıklık sağladığı belirtiliyor.
2-Kaç kişi ile test yapıldı?
Biontech-Pfizer: Aşı testlerine farklı etnik kökenlerden 43 bin 538 kişi katıldı. Kasımın üçüncü haftası aşının ABD’den de onay alması bekleniyor.
Klinik testler sonucu virüse bağışıklık kazanan 164 hasta üzerindeki bulgular incelenerek araştırmalar tamamlanacak.
Oxford-AstraZeneca: ABD, İngiltere ve Brezilya’dan yaklaşık 70 bin bireyle test yapıldı.
Rus Gamelya: Birinci ve ikinci faz testlerde sonlu sayıda insan üzerinde test yapılırken şu an gerçekleştirilen üçüncü faz testlerde 40 bin kişi üzerinde test yapılıyor. Rus aşısı hakkındaki en büyük tenkit az kişi ile yapılan testlerden sonra ‘aşı bulundu’ açıklamasının yapılması.
3-Aşı çalışmalarını kim denetledi?
Biontech-Pfizer: ‘Bağımsız uzmanlar topluluğu’ üçüncü faz araştırmaları denetledi.
Oxford-AstraZeneca: Aşı çalışmalarını kimlerin denetlediğinin bilgisi verilmedi ancak aşıyı üreten kurumlarndan birinin Oxford Üniversitesi olması kontrol düzeneği hakkında değerli bir fikir veriyor.
Rus Gamelya: Aşı Gamelaya Ulusal Epidemoloji ve Mikrobiyoloji Merkezi tarafından geliştirildi. Merkezin salgın hastalık araştırmaları üzerine esaslı bir geçmişi bulunuyor. Bunun dışında aşının denetlendiği diğer bir kurum varsa bile şimdi bildirilmedi.
4-Aşı testi nasıl yapıldı?
Biontech-Pfizer: Test kümesi placebo enjekte edilenler ve başkaları olarak ikiye ayrıldı. Aşı vurulanlarda bağışıklık oranı yüzde 90 olarak ölçüldü. 27 Haziran tarihinde 43 bin 538 bireyle birinci faz testler başladı. Bunların 38 bin 955’ine ikinci faz testler de uygulandı. Son olarak 164 olay üzerinde tahlil yapılması tamamlanınca iş duracak.
Oxford-AstraZeneca: Aşı testleri kimi iştirakçilere bir doz bazılarına ise iki doz olarak yapıldı ve bulgular gözlendi. Çalışmalar sırasında Brezilya’da bir kişinin rastlanan nörolojik bulgulardan ötürü hayatını yitirmesi sonucu testlere orta verildi. Testler 13 Eylül’de tekrar başladı.
Rus Gamelya: Aşı birinci etapta yaşları 18-60 ortasında değişen 38 bireye ikişer doz halinde enjekte edildi. Şahıslara placebo aşı verilmedi. Rus bilim insanlarının verdiği bilgilere nazaran iki doz aşıyı aldıktan rastgele bir yan tesir görülmedi. Hastalar üç hafta içinde salgına karşı antikor geliştirseler de sıkıkla eklem ve baş ağrısı şikayetlerinde bulundular.
5-Aşı ne kadar bir mühlet sonra muhafaza sağlıyor?
Biontech-Pfizer: Klinik bulgulara nazaran İki doz aşı vurulduktan 28 gün sonra muhafaza sağlanıyor bedende.
Oxford-AstraZeneca: Bu hususta kamuoyuna açıklanmış bir bilgi yok. Ancak aşının vurulduktan bir mühlet sonra 1 yıl mühlet ile bedeni virüsten müdafaası bekleniyor.
Rus Gamelya: İki doz aşı vurulan şahısların 21 gün sonra bedende antikor oluşturdukları tabir ediliyor.
6-Aşının fiyatı ne olacak?
Biontech-Pfizer: Aşı ABD’de doz başı 20 dolara satılacak.
Oxford-AstraZeneca: Bir doz aşının Avrupa’da 2.5 euro olması beklenirken ekonomik olarak gelişen piyasa ekonomileri ortasında anılan Hindistan tek dozu 3 dolardan almak için muahede imzaladı. Bu Türkiye üzere ülkelerin de aşıyı tercih etmesi sonucu karşılaşacağı fiyat olabilir.
Rus Gamelya: Rus aşısının fiyatına ait olarak şimdi bir bilgi paylaşılmadı.
Kaynaklar: South China Morning Post, Financial Times, BBC, Pfizer, NPR, Amerika’nın Sesi, CNN, Washington Post, The Guardian, Deutsche Welle
Sözcü
