Türk Toraks Derneği Etraf Sıkıntıları ve Akciğer Sıhhati Çalışma Kümesi Yürütme Şurası Üyesi Doç. Dr. Haluk Çalışır 239 bilim beşerinin ortak bir deklarasyon ile hastalığın bulaş yolları konusunda yaptığı açıklamaya değinerek “Bilinenin tersine 1,5-2 metre ara bırakmanın bulaşmayı gereğince önlemediği, havada uzun müddet kalma özelliğine sahip çok daha küçük parçacıkların (aerosollerin) kapalı alanlarda uzun sürebilecek bulaşmadan sorumlu olduğu görüşü yük kazanmaktadır” dedi.
Tüm dünya ile birlikte ülkemizi de tesirini alan COVID-19 salgınında ferdî muhafazada şimdiye kadar, maske, uzaklık ve el yıkamanın kıymetine vurgu yapılıyor. Bu teklifler, hasta bireylerin virüs ile enfekte solunumsal sekresyonlarının lakin 1,5-2 metre öteye kadar ulaşabildiği, bu ara içerisinde gerek hava yolu ile gerekse de direkt kirlenmiş yüzeylere dokunma ile bulaşma olduğu bilgisine dayanmaktadır.
7 BİN 324 HADİSENİN YALNIZCA 1’İ DIŞ ORTAMDA VİRÜSE YAKALANMIŞ
FOTO: SHUTTERSTOCK
Bugüne kadar yapılan tüm araştırmalara nazaran hastalığın en ağır formda iç ortamlarda yayıldığını belirten Doç. Dr. Haluk Çalışır kelamlarına şöyle devam etti:
“Çok sayıda araştırma sonucu, sayılan bulaşma yolları dışında, hasta bireylerin virüs içeren teneffüs yolları sekresyonlarından kaynaklanan çok daha küçük damlacıklar vasıtasıyla havada uzun mühlet kalabildiği ve 1,5-2 metreden daha uzak uzaklıklara ulaşabildiği bilinmektedir. Yeniden yapılan araştırmalar sonucunda da, hastalığın en ağır formda iç ortamlarda bulaştığı gösterilmiştir. Bu nedenle hastalıktan korunmak için, fizikî arayı korumak, sık el yıkamak ve tarzına uygun halde maske takmak kâfi olmamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti’nde yapılan bir araştırmada, 7bin 324 Covid-19 hadisesinin incelenmesinde, yalnızca bir hastaya dış ortamda bulaş olduğu, geri kalanların tümünde, hastalığın iç ortamlarda bulaştığı gösterilmiştir. Bilhassa kapalı yerlerde maskeli dahi olsa makul mühletlerin üzerinde bulunmaktan kaçınmak, az sayıda insan bulunmasına itina göstermek hayli değerlidir.”
“KÜÇÜK DAMLACIKLAR İLE BULAŞMA ÇOK ÖNEMLİ”
“TOPLU TAŞIMADA KONUŞULMAMALI”
FOTO: SHUTTERSTOCK
Bulaşmanın önlenmesi için alınması gereken önlemlere dikkat çeken Türk Toraks Derneği II. Lider Yardımcısı Prof. Dr. Bahriye Oya İtil bunları şöyle sıraladı:
*Hastaların ve hasta olmayanların, ağız ve burunlarını kapatacak halde uygun malzemeden yapılmış maske takması,
*Özellikle yüzeylere temaslardan sonra ellerin paklığına dikkat edilmesi,
*Diğer bireyler ile fizikî aralığın korunması,
*Kapalı alanlarda bu tedbirlere karşın bulaşma kelam konusu olduğundan, açılan pencere varlığında hava şartlarına nazaran açık tutulması ya da sık sık açılarak ortamın havalandırılması, merkezi havalandırması olan binaların havalandırma sistemlerinin taze hava ile uygun çevrim sayısı ile daima çalıştırılması,
*Kapalı ortamlarda bulunan insan sayısının kısıtlanması,
*Kapalı ortamlarda yemek sırasında maskelerin çıkarılması risk yaratacağından, toplu yemek yemekten kaçınılması,
*Ofis, okul, kafeterya vb. yerlerde masalar etrafına konulan şeffaf bariyerlerin hastalığı muhafazada kâfi olmadığı, yüze takılan şeffaf siperliklerin de tam muhafaza sağlamadığı bilinmelidir.
*Sağlık Bakanlığının 1 Ekim 2020 tarihinde yayınladığı Covid-19 Salgın İdaresi ve Çalışma Rehberi’nde belirtildiği üzere, kent içi ulaşım araçlarında bulaşıcı damlacık oluşturabileceği için konuşulmamalı ve bağırılmamalıdır. Fransa Ulusal Tıp Akademisi de toplu taşıma araçlarında konuşma yasağı getirilmesini önermiştir.”
“KAPALI ORTAMLAR ÜST ODA ULTRAVİYOLE C UYGULAMARIYLA İLE DESTEKLENEBİLİR.”
Aşılamanın başlamış olmasının değerli bir gelişme olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. İtil, kapalı alanlarda havalandırmaya dikkat çekerek kelamlarını şöyle noktaladı:
“Dünyada olduğu üzere ülkemizde de aşılamanın başlamış olması değerli bir gelişmedir. Fakat aşı olmanın hastalığın bulaşmasını engellemediği de bilinmektedir. Ayrıyeten bağışıklamanın toplumda bulaşmayı önleyecek seviyeye ulaşması daha uzun vakit alacağından, aşılama ile birlikte üstte yine altı çizilen maske, ara ve el yıkama tedbirlerine ek olarak bilhassa kapalı alanlarda ortam havasının pak olmasına yönelik havalandırma, uygun filtrasyon ve oda üstü ultraviyole C (upper room ultraviolet C) ile desteklenen sistemler kullanılması, açılan pencereleri olan yerlerde mümkün olduğu ölçüde açık tutulması, kapalı ortamlar başta olmak üzere ağzı ve burnu büsbütün kapayacak maske takılması, kapalı ortamlarda bulunan insan sayısının azaltılması ve bu ortamlarda bulunma mühletlerin de kısa tutulması gerektiğini bildirmek isteriz.”
Sözcü
