Türkiye Covid-19 ile gayrette aşılama çalışmalarına 14 Ocak’ta başladı. O günden bugüne 14 gün geçti. Günde ortalama olarak 110 bin kişiyi aşılıyoruz. Sıhhat Bakanlığı tarafından belirlenen takvime nazaran, evvel sıhhat çalışanları ve bakım meskenlerinde yaşayan yaşlılarımıza aşılama çalışmaları devam ediyor. Ayrıyeten Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca 75 yaş üzerindeki vatandaşların da aşılanmaya başladığını duyurdu.
Türkiye bu etapta aşılamada hayli süratli ilerliyor. Aşıya ulaşması kolay olan sıhhat çalışanları ve bulundukları yerde aşılanma hizmeti alabilecek kümelerin aşılanması tamamlanmak üzere. Yani ‘işin kolayı bitti’ desek abartmış olmayız. Bundan sonra sırasıyla toplumun öteki kesitlerinin aşılanması süreci var.
Bu noktadan sonra aşı tereddüdü ve risk kümeleri dışında kalan insanların aşıya bakışı ile birlikte aşılama suratında bir yavaşlama olabilir mi? Aşının Türkiye’nin her noktasında ulaştırılmasında sorun yaşanır mı? Aşılamada ne üzere pürüzlerle karşılaşılabilir? Sorularımızı Türk Tabipler Birliği Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fidancı ve İstanbul Tabip Odası Genel Sekreteri Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu yanıtladı. Ağrı Tabip Odası Lideri Dr. Kasım Çelik ise bölge vilayetlerindeki durumu kıymetlendirdi.
1-Aşı tereddüdü aşılanma suratını tesirler mi?
TTB Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fidancı: Aşı suratının başlangıca nazaran biraz düştüğü görülüyor. Toplumda aşı zıtlığı düşük düzeyde lakin kararsız olanlar da var. Türkiye’nin aldığı CoronaVac aşısı faz3 çalışmalarının sonuçlarını bilim ortamında yayımlamadı. Aşıyla ilgili güvenlik sorunu olmamakla birlikte aktiflik oranı değişkenlik gösteriyor. Ayrıyeten acil kullanım onayı alınmasında, biçimi prestijiyle şeffaf olunmaması önemli bir sorun. Bunlar aşı tereddüdüne yol açan yaklaşımlar.
İTO Genel Sekreteri Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu: Aşı tereddüdünün majör bir tesiri olduğunu düşünmüyoruz. Açıkçası aşının eksik olması buradaki asıl sorun. Aşı uygulanmaya başladıktan sonra sağlıkçıların aşılanması toplumun üzerinde olumlu bir tesir uyandırdı. Bizler de aşı olunması konusunda tekliflerde bulunuyoruz.
2-Aşıların tamamının ne vakit Türkiye’ye geleceği tam olarak belirli değil. Bu aşılanma sürecini nasıl tesirler?
TTB Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fidancı: Türk Tabipler Birliği olarak Sıhhat Bakanlığı’nı şeffaflığa davet ettik. Lakin bu bahiste bir cevap alamadık. Aşı tereddüdü oluşmaması için aşının güvenliğine dair bir sorunun olmadığını paylaştık. Aşı tereddüdünü yenebilmek kolay bir şey değil. Sıhhat Bakanlığı yaptığı çalışmalardaki bütün basamakları, hangi sıklıkla ne kadar aşı geleceğini kamuoyu ile paylaşması gerekiyor. Biz 6 buçuk milyon aşının geldiğini biliyoruz. Sıhhat çalışanları büyük oranda aşılandı. Pekala bundan sonraki aşı ölçüsü ne olacak? Aşı hangi aralıklarla Türkiye’ye gelecek?
3-Lojistik altyapı aşılamanın kısa müddette tamamlanması için kâfi mi?
TTB Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fidancı: Çin aşısının Pfizer/Biontech aşısı üzere -70 derecelerde saklanmasına gerek yok. Soğuk zincirini uygulayarak ulaştırmak imkanlı. Çin aşısının inaktif aşı olması ve bizim klasik aşı düzenlemelerimizin ötesinde bir gereksinimi gerektirmemesi nedeniyle aslında bu soğuk zinciri kuran yaygın aşı yapan bir Türkiye’den kelam ediyoruz. Münasebetiyle bu alanda bir zahmet olmayacaktır.
İTO Genel Sekreteri Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu:
4-Aşılama sürecinde sıhhat sisteminin hangi eksiklerinin tamamlanması gerekir?
TTB Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fidancı: Olağan koşullarda 3 aile tabibine bir hemşire tahsis edilmiş olması gerekiyor. Burada çok önemli eksiklikler var. Bu aşılama sürecinde bunun tamamlanması gerekiyor. Aile hekimliği sisteminin gereğince yaygın olmaması ve kâfi sayının olmaması göz önüne alındığında, yaklaşık 4 bin civarında aile doktoru eksikliği var alanda. Aşılama aslında birinci basamağın işidir. Bu yüzden hastanelere taşımak zorunda kaldılar.
Ağrı Tabip Odası Lideri Dr. Kasım Çelik: Aşının taşınma sistemi ya da aile hekimlikleri üzerinden taşınmasında rastgele bir sorun yok. Zira aile tabipleri de koşullar ne olursa olsun haftanın en az 4-5 günü aile hekimliğindeler. Yol kapalı olsa bile ulaştırılıyorlar. Asıl sorun aşının olmaması. İlçe Sıhhat Müdürlükleri 90 yaş üzeri ve 85 yaş üzeri risk kümelerine, aile doktorlarından isim alarak kendileri gidip aşı yapıyorlar. Bu da nüfusun yaklaşık yüzde 1’ine denk geliyor. Aşı yetersizliğinden ötürü tam olarak aşı yapılamıyor. İşçi sayısında da rastgele bir eksiklik yok. Aile doktorları aşı yapmak için gerekirse köylere çıkacaklarını esasen deklare ettiler.
Adana polisi, son günlerde “yeni tip corona virüsü aşısı yapılması için randevu oluşturabilirsiniz” biçiminde SMS gönderen dolandırıcılara karşı bir tim oluşturup konut mesken gezerek vatandaşları bu çeşit iletilere prestij etmemeleri konusunda uyardı. Fotoğraf: İHA
5-Aşı yapma suratının düşmesi toplumsal bağışıklığı nasıl tesirler?
TTB Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fidancı: Türk Tabipler Birliği olarak, 6 aylık bir müddette toplumsal bağışıklığı sağlayacak ölçüde aşılamanın yapılması gerektiğini söz ettik. Aşılama, risk kümeleri sonrası genel topluma yayıldığında aşılama suratının yükselmesine muhtaçlık var. Risk kümelerini kısa bir müddette aşılamak mümkün olabilir lakin sonrası çok daha büyük bir nüfus. Münasebetiyle o noktada aşılamayı hızlandırmak gerekecek. Asıl değerlisi kâfi aşı ölçüsünün Türkiye’ye gelmesi gerekiyor. Toplumsal bağışıklığı sağlamak için en az 120 milyon doz aşı olması gerektiğini söylemiştik.
İTO Genel Sekreteri Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu: Toplumun en az üçte ikisinin aşılanması gerekiyor ki toplumsal bağışıklık oluşsun. Bireyleri tek tek korumak salgının engellenmesi için kâfi olmayacaktır. Toplumun üçte ikisinin bir yılda aşılanması toplumsal bağışıklığın sağlanmasında bir sorun oluşturabilir. Aşıladıklarınızın bu kadar mühlet içerisinde bağışıklığında bir düşüş görülebilir. Bu türlü bir sıkıntıyla karşı karşıya kalabiliriz.
Sözcü
